Νέες θεραπείες για την σκλήρυνση κατά πλάκας

Τα πρώτα δύο χάπια για τη σκλήρυνση κατά πλάκας υπόσχονται αποτελεσματικότερη θεραπεία.

Δύο νέες πιο αποτελεσματικές φαρμακευτικές θεραπείες έρχονται να προσφέρουν ανανεωμένη ελπίδα στους ασθενείς που πάσχουν από σκλήρυνση κατά πλάκας, καθώς μειώνουν τις πιθανότητες υποτροπής και επιδείνωσης της κατάστασής τους, ενώ παράλληλα δεν προκαλούν, βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον, τις αρνητικές παρενέργειες άλλων θεραπειών, σύμφωνα με δύο νέες επιστημονικές έρευνες.

Η παρουσίαση των κλινικών δοκιμών του πρώτου χαπιού με την ονομασία Cladribine έγινε από ερευνητική ομάδα, υπό τον καθηγητή Γκάβιν Τζιοβανόνι της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Λονδίνου-Κουίν Μέρι, στο περιοδικό «New England Journal of Medicine», σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο και τους «Τάιμς του Λονδίνου».

Το χάπι αποτελεί την πρώτη στοματική φαρμακευτική αγωγή για τη συγκεκριμένη νευρολογική πάθηση. Η έρευνα παρακολούθησε με συνεχείς τομογραφίες, επί μια διετία, την εξέλιξη περίπου 1.300 ασθενών, που ελάμβαναν το πραγματικό φάρμακο είτε ένα εικονικό («πλασέμπο»). Τα αποτελέσματα υπήρξαν ενθαρρυντικά, καθώς όσοι έπαιρναν τα χάπια Cladribine, ήταν 55% λιγότερο πιθανό να υποτροπιάσουν και 30% λιγότερο πιθανό η κατάστασή τους να επιδεινωθεί στη διάρκεια της θεραπείας.

Η σκλήρυνση κατά πλάκας συνήθως εμφανίζεται σε άτομα ηλικίας 20 - 40 ετών, καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού επιτίθεται στο δικό του κεντρικό νευρικό σύστημα. Η ζημιά εμποδίζει την επικοινωνία του εγκεφάλου με τα άλλα μέρη του σώματος, προκαλώντας πολλαπλά προβλήματα σε πολλές βιολογικές λειτουργίες (έλεγχος κίνησης, όραση, ακοή, αντίληψη, μνήμη κ.α.). Οι ασθενείς συχνά υποχρεούνται να κάνουν τακτικές ενέσεις με υψηλό κόστος (π.χ. βήτα-ιντερφερόνης). Περίπου ένα άτομο στα 1.000 εμφανίζει την πάθηση.

Το χάπι Cladribine, που περιορίζει την υπερενεργητικότητα του ανοσοποιητικού συστήματος και παράγεται από τη γερμανική φαρμακευτική εταιρία Merck Serono, λαμβάνεται μόνο επί οκτώ ή δέκα μέρες το χρόνο, όπως έδειξαν οι κλινικές δοκιμές.

Ένα δεύτερο χάπι για τη σκλήρυνση κατά πλάκας με την ονομασία Fingolimod, από την εταιρία Novartis, μπορεί επίσης να κυκλοφορήσει του χρόνου. Ο ασθενής λαμβάνει ένα χάπι τη μέρα. Και σε αυτή την περίπτωση (όπου επίσης περιορίζεται η υπερ-αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος), οι κλινικές δοκιμές έδειξαν ότι η θεραπεία είναι πιο αποτελεσματική, καθώς μειώνεται σε ποσοστό έως 60% η πιθανότητα υποτροπής των συμπτωμάτων και επιβραδύνεται η εξέλιξη της νόσου.

Το δεύτερο φάρμακο παρουσιάστηκε επίσης στο «New England Journal of Medicine» και οι κλινικές δοκιμές του συμπεριέλαβαν 1.033 ασθενείς. Στην ερευνητική ομάδα, υπό τον καθηγητή νευρολογίας του πανεπιστημίου και του νοσοκομείου της Βασιλείας στην Ελβετία Λούντβιχ Κάπος, συμπεριλαμβανόταν και η ελληνικής καταγωγής ερευνήτρια Κατερίνα Αγοροπούλου.

Και τα δύο φάρμακα αναμένεται να πάρουν έγκριση κυκλοφορίας μέχρι το τέλος του 2011. Στις αρχές Δεκεμβρίου πέρυσι οι αμερικανικές Αρχές (FDA) απέρριψαν το αίτημα για κυκλοφορία του φαρμάκου Cladribine στις ΗΠΑ και η εταιρία Merck Serono βρίσκεται ήδη σε διαπραγματεύσεις για την επανυποβολή του αιτήματός της. Ο υπεύθυνος ερευνητής καθηγητής Τζιοβανόνι παραδέχτηκε ότι δεν έχουν ακόμα μελετηθεί οι πιθανές μακροπρόθεσμες συνέπειες του φαρμάκου.

Η ευτυχία μεταδίδεται υπό τη μορφή κυμάτων

Σύμφωνα με μια πρόσφατη επιστημονική έρευνα, η συναισθηματική κατάσταση ενός ατόμου εξαρτάται και επηρεάζεται από τα αισθήματα των ατόμων που βρίσκονται γύρω του και τα οποία ενδεχομένως ούτε καν γνωρίζει!

Σύμφωνα με αυτήν τη νέα προκλητική υπόθεση, η «ευτυχία» δεν είναι ένα αποκλειστικά εγωιστικό, υποκειμενικό φαινόμενο, αλλά, αντίθετα, ένα συλλογικό ή μάλλον δικτυακό φαινόμενο, που μεταδίδεται υπό τη μορφή κυμάτων μέσα στο ιδιαίτερο κοινωνικό μας δίκτυο. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει μια πρωτοποριακή πειραματική έρευνα που δημοσιεύτηκε στο έγκυρο περιοδικό «British Medical Journal» και η οποία πραγματοποιήθηκε στην περίφημη Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια.

«Ανακαλύψαμε ότι η εκάστοτε συναισθηματική μας κατάσταση μπορεί να εξαρτάται από τις συναισθηματικές εμπειρίες προσώπων που ούτε καν γνωρίζουμε και με τα οποία μας χωρίζουν δύο ή τρεις βαθμοί απόστασης», δηλώνει ο ελληνικής καταγωγής Νικόλας Χρηστάκης, διάσημος καθηγητής κοινωνικής ιατρικής στο Χάρβαρντ, ο οποίος διηύθυνε το όλο πρόγραμμα μαζί με τον James Fowler. Επί δύο και πλέον χρόνια οι δυο ερευνητές ανέλυαν τα δεδομένα που έπαιρναν από την Framingham Heart Study -μια εκπληκτική καταγραφή των καρδιαγγειακών προβλημάτων που ξεκίνησε το 1948 και ακόμη συνεχίζεται- με σκοπό να ανασυγκροτήσουν το κοινωνικό πλαίσιο από το οποίο αναδύθηκαν τα πρόσωπα που είχαν επιλέξει να μελετήσουν για να κατανοήσουν τις περίπλοκες σχέσεις μεταξύ του κοινωνικού πλαισίου και της υγείας των ατόμων.

Στην πορεία όμως της ερευνάς τους ανακάλυψαν έκπληκτοι έναν απίστευτο όγκο πληροφοριών: για 4.739 πρόσωπα υπήρχαν δεδομένα για τη γέννηση, το γάμο, το διαζύγιο, τον θάνατό τους, πληροφορίες που έφταναν στο 1971· επιπλέον υπήρχαν στοιχεία για τους φίλους, τους συναδέλφους, τους γείτονες, ορισμένοι από τους οποίους, εντελώς τυχαία, συμμετείχαν σε αυτή την έρευνα. Ετσι κατάφεραν να αναλύσουν τις συλλογικές συνέπειες που είχαν 50 χιλιάδες συμβάντα πάνω στη συγκεκριμένη ομάδα που μελετούσαν. Και να παρατηρήσουν πώς διαδίδονται τα διαφορετικά κύματα ευτυχίας και δυστυχίας που δημιουργούνταν μέσα σε αυτή την ομάδα.

Εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι όσοι συμμετείχαν σε αυτή τη μελέτη είχαν περιοδικά συμπληρώσει ένα ειδικό τεστ σχετικά με την ψυχολογική τους κατάσταση, οι ερευνητές ανακάλυψαν, για παράδειγμα, ότι όταν ένα άτομο ένιωθε ευτυχές, ένας φίλος του που ζούσε ένα μίλι μακριά είχε 25% μεγαλύτερη πιθανότητα να νιώσει κι αυτός ευτυχής. Το πιο εντυπωσιακό όμως είναι ότι διαπίστωσαν πως αυτή η από απόσταση επιρροή ασκούνταν και ανάμεσα σε αυτούς που δεν είχαν άμεσες σχέσεις!

Ωστόσο, αυτά τα φαινόμενα μη συνειδητής ψυχολογικής επιρροής είναι περιορισμένα στον χώρο και στον χρόνο: όσο περισσότερο φιλικές είναι οι σχέσεις μας με αυτόν που βρίσκεται κοντά μας, τόσο ισχυρότερη είναι η αμοιβαία συναισθηματική επαφή, η οποία μειώνεται σταδιακά με το πέρασμα του χρόνου. Οσο για τη θλίψη, αυτή φαίνεται πως διαδίδεται με λιγότερο αποτελεσματικό τρόπο.

Μεταμόσχευσαν τμήμα καρδιάς αλόγου σε άνθρωπο

Πρωτοποριακή επέμβαση τοποθέτησης νέας τεχνολογίας καρδιακής βαλβίδας, από άλογο σε άνθρωπο, έγινε στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ της Θεσσαλονίκης, για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

Η επέμβαση έγινε στις 15 Ιανουαρίου, στην Καρδιοθωρακοχειρουργική Κλινική ΑΠΘ του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ, στο πλαίσιο κλινικής μελέτης, και σε συνεργασία με την Καρδιοθωρακοχειρουργική Κλινική του πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Η νέα προσθετική είναι αστήρικτη (stentless), δηλαδή δεν έχει σκελετό πάνω στον οποίο να στερεώνεται το υλικό κατασκευής των φύλλων της.

Πρόκειται για βαλβίδα που προέρχεται από περικάρδιο αλόγου, η οποία έχει προηγουμένως υποβληθεί στην ανάλογη επεξεργασία. Μέχρι σήμερα, στις επεμβάσεις αυτές οι γιατροί χρησιμοποιούσαν βαλβίδα που προερχόταν από περικάρδιο βοδιού ή χοίρου.

Σύμφωνα με το διευθυντή της Χειρουργικής Κλινικής Θώρακος, Καρδιάς και Αγγείων του ΑΠΘ, στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, καθηγητή, Χρήστο Παπακωνσταντίνου, η διαφορά της νέας βαλβίδας από τις υπόλοιπες, δεν είναι μόνο ότι είναι αστήρικτη, καθώς υπάρχουν κι άλλες παρόμοιες, αλλά κυρίως ότι η τοποθέτησή της είναι απλούστερη, ευκολότερη και ταχύτερη, με αποτέλεσμα όφελος για τον άρρωστο.

Η νέα βαλβίδα έχει καλύτερη αιμοδυναμική συμπεριφορά, καθώς το άνοιγμά της είναι μεγαλύτερο, διευκολύνοντας τη δίοδο του αίματος από την καρδιά.

Όπως επισημαίνει ο Χρ. Παπακωνσταντίνου, σύντομα, στο πλαίσιο της συνεργασίας με την Καρδιοθωρακοχειρουργική Κλινική του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, θα αρχίσει να χρησιμοποιείται και μια παρόμοια βαλβίδα, εξίσου αποτελεσματική αλλά ακόμη ευκολότερη και ταχύτερη στην τοποθέτηση.

Χαρακτηριστικά που θα ωφελήσουν ιδιαίτερα τα ηλικιωμένα άτομα με συνωδά προβλήματα υγείας, ελαττώνοντας κατά πολύ το χρόνο επέμβασης.

Περίπου 100 Ελληνες κάθε μέρα θύματα εγκεφαλικού

Περισσότερα από 35.000 νέα εγκεφαλικά επεισόδια καταγράφονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα, αριθμός που σε καθημερινή βάση μεταφράζεται σε περίπου 100 θύματα εγκεφαλικών επεισοδίων. Μία από τις κύριες αιτίες πρόκλησής τους είναι η λεγόμενη κολπική μαρμαρυγή, που αποτελεί τη συχνότερη μορφή αρρυθμίας της καρδιάς. Τα νέα πάντως είναι θετικά, καθώς νέες θεραπείες και επεμβατικές τεχνικές βοηθούν στην πρόληψη.

Αυτά τόνισαν σε συνέντευξη Τύπου –η οποία δόθηκε με αφορμή το διεθνές συνέδριο με τίτλο «Κολπική μαρμαρυγή & αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια» που πραγματοποιείται 23-24 Ιανουαρίου στην Αθήνα- ο κ. Παναγιώτης Βάρδας, καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης και πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Αρρυθμιών και ο κ. Κωνσταντίνος Βέμμος, παθολόγος και υπεύθυνος της Μονάδας Οξέων Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων στο νοσοκομείο «Αλεξάνδρα».

Όπως ανέφεραν οι ομιλητές, όταν υπάρχει κολπική μαρμαρυγή, το αίμα δεν εξωθείται πλήρως από τους καρδιακούς κόλπους και μπορεί να λιμνάσει σχηματίζοντας θρόμβους. Εάν σχηματισθεί θρόμβος στον κόλπο της καρδιάς, μπορεί να εξέλθει από την καρδιά και να φράξει κάποια από τις αρτηρίες του εγκεφάλου, προκαλώντας αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Γενικά, υπολογίζεται ότι το 20% των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων οφείλονται στην κολπική μαρμαρυγή. Μάλιστα, οι ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή έχουν 4-6 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να πάθουν επεισόδιο και το χειρότερο όλων είναι ότι η πρόγνωση των ασθενών, που παθαίνουν εγκεφαλικό εξαιτίας κολπικής μαρμαρυγής, είναι δυσμενής.

Το εγκεφαλικό επεισόδιο σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή είναι βαρύτερο, έχει μεγαλύτερη νοσοκομειακή θνητότητα (σχεδόν διπλάσια) συγκριτικά με ασθενείς χωρίς κολπική μαρμαρυγή. Ακόμη, η νευρολογική εικόνα και η λειτουργική αποκατάσταση είναι χειρότερες. Επίσης, οι υποτροπές στο πρώτο χρόνο μετά το πρώτο επεισόδιο είναι συχνότερες στην ομάδα με κολπική μαρμαρυγή.

Περίπου 4,5 εκατ. άτομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση πάσχουν από κολπική μαρμαρυγή, η οποία αποτελεί μια αυξανόμενη απειλή για τη δημόσια υγεία, εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού. Η κολπική μαρμαρυγή θεωρείται μία από τις τέσσερις παθήσεις που εκτιμάται ότι θα εξελιχθούν σε καρδιαγγειακές επιδημίες κατά τον 21ο αιώνα, παράλληλα με τη συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, το σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και το μεταβολικό σύνδρομο.

Στοιχεία για εγκεφαλικά επεισόδια στην Ελλάδα

Τα εγκεφαλικά επεισόδια είναι η 3η αιτία θανάτου στην Ελλάδα και η 1η αιτία χρονίως αναπήρων ασθενών. Στην Ελλάδα καταγράφονται περισσότερα από 35 000 νέα εγκεφαλικά κάθε χρόνο ενώ περίπου 40.000 ασθενείς με διάγνωση «εγκεφαλικό επεισόδιο» εξέρχονται από τα νοσοκομεία. Παράλληλα, αυτό μεταφράζεται σε επιβάρυνση περίπου 200.000 Ελλήνων, μελών της ευρύτερης οικογένειας, στη φροντίδα ασθενών με εγκεφαλικό επεισόδιο.

Οι άνδρες δεν θα πεθάνουν ποτέ

Καταρρίπτεται ο μύθος ότι λόγω σταδιακής μείωσης των χρωμοσωμάτων Υ, το ανδρικό... είδος θα εξαφανιστεί σε μερικές χιλιάδες χρόνια. Νέα επιστημονική έρευνα εμφανίζει ότι το αρσενικό χρωμόσωμα Υ μεταβάλλεται γρηγορότερα από κάθε άλλο, ανατρέποντας τα μέχρι τώρα δεδομένα.

Στα περισσότερα θηλαστικά το φύλο καθορίζεται από τα χρωμοσώματα Χ και Υ. Τα θηλυκά έχουν δύο Χ (ΧΧ) και τα αρσενικά ένα Χ κι ένα Υ (ΧΥ). Το Υ είναι μετά από 300 εκατ. χρόνια, το μικρότερο από όλα τα χρωμοσώματα.

Επί σχεδόν ένα αιώνα οι επιστήμονες πίστευαν ότι το χρωμόσωμα Υ, που έχει πολύ λιγότερα γονίδια από το θηλυκό χρωμόσωμα Χ, βρισκόταν σε φάση χρόνιας παρακμής και φθοράς. Και τα δύο χρωμοσώματα Χ και Υ του φύλου προήλθαν εξελικτικά από ένα κοινό ζεύγος χρωμοσωμάτων πριν περίπου από 200 - 300 εκατ. χρόνια. Έκτοτε, το αρσενικό Υ συνεχώς χάνει γονίδια, ενώ μειώνεται και η ικανότητά του να ανασυνδυάζεται και να ανταλλάσσει γονίδια με το θηλυκό Χ, καθώς είναι μόνο του και δεν αποτελεί τμήμα ενός ζεύγους, όπως τα υπόλοιπα 44 χρωμοσώματα.

Κάπως έτσι, οι επιστήμονες εκτιμούσαν ότι το Υ είναι απομονωμένο και έχει απομείνει με λίγες εκατοντάδες γονίδια, έχοντας ως μοναδική του δουλειά να παράγει σπέρμα και να επηρεάζει το φύλο των απογόνων. Μερικοί είχαν δυσοίωνα προβλέψει ότι σε 50.000 έως 125.000 χρόνια το Υ θα εξαφανιστεί τελείως -και μαζί με αυτό και οι άνδρες (επομένως και η ανθρωπότητα).

Η ανακάλυψη όμως αυτή έρχεται να ανατρέψει την εικόνα που επικρατούσε μέχρι σήμερα, ότι δηλαδή το αρσενικό χρωμόσωμα Υ είναι το πιο στάσιμο τμήμα του ανθρωπίνου γονιδιώματος, με αποτέλεσμα τα αρσενικά γονίδια να παρακμάζουν.

Η νέα αμερικανική έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Nature" και σύγκρινε το χρωμόσωμα Υ στους ανθρώπους και τους χιμπατζήδες, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, στην πραγματικότητα, το αρσενικό χρωμόσωμα αποτελεί "θερμοκήπιο" συνεχών εξελικτικών αλλαγών. Είναι η πρώτη φορά που "διαβάστηκε" πλήρως το χρωμόσωμα Υ του χιμπατζή και συγκρίθηκε με το αντίστοιχο του ανθρώπου, αποκαλύπτοντας και στα δύο είδη έναν εντυπωσιακό ρυθμό μεταβολής, που δεν παρατηρείται πουθενά αλλού στο γενετικό κώδικα.

Οι επιστήμονες είχαν προβλέψει ότι το χρωμόσωμα Υ θα έπρεπε να είναι ουσιαστικά ταυτόσημο στους ανθρώπους και στους χιμπατζήδες. Ωστόσο, προς μεγάλη τους έκπληξη, βρέθηκε να διαφέρει εντυπωσιακά, σύμφωνα με το "Nature", το "Science" και τους "Τάιμς του Λονδίνου".

Απρόσμενο ήταν επίσης, όπως προέκυψε από τη σύγκριση, ότι το χρωμόσωμα Υ του χιμπατζή έχει χάσει ακόμα περισσότερα γονίδια σε σχέση με του ανθρώπου όλα αυτά τα 6 εκατ. χρόνια της εξέλιξης, συνεπώς το χρωμόσωμα Υ του ανθρώπου μοιάζει περισσότερο με αυτό του κοινού προγόνου τους.

"Είναι πραγματικά συναρπαστικό, απολύτως τεκμηριωμένο και τελείως δραματικό", δήλωσε ο γενετιστής των πληθυσμών Άντριου Κλαρκ του πανεπιστημίου Κορνέλ των ΗΠΑ.

Περισσότερο από το 98% του DNA ανθρώπων και χιμπατζήδων είναι κοινό αλλά πάνω από το 30% του DNA διαφέρει στην περιοχή του χρωμοσώματος Υ, πράγμα που δείχνει ότι και στα δύο είδη το συγκεκριμένο χρωμόσωμα έχει υποστεί καταλυτικές μεταβολές κατά τα έξι έως επτά εκατομμύρια χρόνια, αφότου τα δύο είδη διαχωρίστηκαν από τον κοινό πρόγονό τους, σύμφωνα με το γενετιστή Ντέηβιντ Πέιτζ, καθηγητή βιολογίας του ΜΙΤ, ερευνητή του Ιατρικού Ινστιτούτου Χάουαρντ Χιουζ και διευθυντή του Ινστιτούτου Γουάιτχεντ.

Ο καθηγητής ήταν ο πρώτος, το 2003, που είχε "διαβάσει" τη γενετική αλληλουχία του ανθρωπίνου γονιδιώματος Υ.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ερευνητών, οι αλλαγές στο χρωμόσωμα Υ και των δύο ειδών έχουν προκληθεί από διάφορους μηχανισμούς, όπως το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που θα είχαν άνθρωποι και πίθηκοι αν ανέπτυσσαν νέα γονίδια για την παραγωγή σπέρματος (όσο πιο πολύ και πιο ποιοτικό σπέρμα, τόσο μεγαλύτερη είναι η αναπαραγωγική επιτυχία, σύμφωνα με το κεντρικό δόγμα της βιολογίας).

"Έχει πλάκα να λέμε ότι οι άνδρες πρόκειται να πεθάνουν, όμως τα στοιχεία δείχνουν πλέον ότι αυτό δεν είναι καθόλου αλήθεια", δήλωσε η υπεύθυνη ερευνήτρια Τζένιφερ Χιουζ.

Κοιμηθείτε καλά και αδυνατήστε!

Άρρηκτα συνδεμένος εμφανίζεται να είναι ο καλός ύπνος με το αδυνάτισμα. Τελευταίες έρευνες αποκαλύπτουν ότι υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στο μεταβολισμό, τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης, τις ορμόνες και τη λειτουργία του εγκεφάλου, κάτι που εξηγεί γιατί οι άνθρωποι που δουλεύουν κατά τη διάρκεια της νύχτας δυσκολεύονται περισσότερο να χάσουν τα περιττά κιλά.

Μία από τις πρώτες σχετικές έρευνες ήταν αυτή που διεξήχθη από το Walter Army Medical Center στην Ουάσινγκτον, με επικεφαλής τον ερευνητή Αρν Ελίασον. Στην έρευνα συμμετείχαν δεκατέσσερις νοσοκόμες, οι οποίες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες ανάλογα με το βαθμό της βραδινής τους ξεκούρασης. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι εκείνες που κοιμούνταν λιγότερο είχαν υψηλότερο δείκτη μάζας σώματος σε σχέση με τις πιο ξεκούραστες. Γιατί; Σύμφωνα με τον Ελίασον, ο λιγοστός ύπνος έχει επιπτώσεις σε ορμονικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, μειώνει την παραγωγή της λεπτίνης, της ορμόνης του κορεσμού, επιφέροντας έτσι πιο έντονο αίσθημα πείνας.


Πιο πρόσφατη έρευνα πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του Πανεπιστημίου Νορθγουέστερν του Ιλινόις σε ποντίκια. Όπως ανέφεραν οι ερευνητές στη δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Obesity», όλα τα ποντίκια ακολούθησαν μια διατροφή πλούσια σε λιπαρά, όμως το βάρος τους αυξήθηκε κατά 48% όταν κατανάλωναν την τροφή σε ώρες που κανονικά θα έπρεπε να κοιμούνται, και μόλις κατά 20%, όταν την κατανάλωναν στις συνηθισμένες ώρες φαγητού.

Σε άλλα πειράματα που έγιναν σε ποντίκια ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Ντέιτον στο Οχάιο παρατήρησαν ότι παρά το γεγονός πως η λήψη φρουκτόζης αυξάνει πάντα την αρτηριακή πίεση στα τρωκτικά, η αύξηση αυτή ήταν θεαματική, όταν η φρουκτόζη καταναλωνόταν σε ώρες ύπνου. Ακριβώς το ίδιο παρατηρήθηκε και με το μεταβολισμό του αλατιού. «Υπάρχουν πλέον πολλές αποδείξεις ότι η διατάραξη των βιολογικών ρυθμών αλλοιώνει το μεταβολισμό.

Αρκεί να σκεφτεί κανείς όσους εργάζονται τη νύχτα και όσους παραλείπουν το πρωινό: δεν αποτελούν τυχαία δύο κατηγορίες ανθρώπων με προδιάθεση στην παχυσαρκία και την εμφάνιση καρκίνου» δήλωσε η Ντιάνα Αρμπλ από το Πανεπιστήμιο Νορθγουέστερν.

Κινητά κατά Αλτσχάιμερ

Η ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων φαίνεται ότι μπορεί να αποδειχθεί ευεργετική στην αντιμετώπιση της νόσου Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με νέα έρευνα Αμερικανών επιστημόνων.

Η έρευνα διεξήχθη από το Κέντρο Έρευνας για τη νόσο Αλτσχάιμερ στη Φλόριντα και δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό "Επιθεώρηση για τη νόσο Αλτσχάιμερ".

Σύμφωνα με την επιστημονική ομάδα, η οποία διεξήγαγε πειράματα σε ποντίκια, τα οποία είχαν προγραμματισθεί γενετικά να εμφανίσουν τη νόσο, η ακτινοβολία από τα κινητά τηλέφωνα προστάτεψε τη μνήμη των πειραματόζωων αυτών.

Στο πείραμα χρησιμοποιήθηκαν 96 ποντίκια, τα οποία είχαν προγραμματισθεί γενετικά να εμφανίσουν βήτα αμυλοειδείς πλάκες στον εγκέφαλο, πρόδρομο της νόσου.

Όλα τα ποντίκια ετίθεντο υπό την επήρεια ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας ενός απλού κινητού τηλεφώνου,από μια ώρα, δύο φορές την ημέρα για επτά με εννέα μήνες.

Τα κλουβιά των πειραματόζωων ήταν τοποθετημένα σε ίση απόσταση γύρω από μια κεντρικά τοποθετημένη κεραία που αναπαρήγαγε το σήμα του κινητού τηλεφώνου.

Οι ερευνητές, υπό την καθοδήγηση του επικεφαλής του Κέντρου για την Έρευνα της νόσου Αλτσαχάιμερ, Γκάρι Άρεντας, δήλωσαν ότι όσα νέα ενήλικα ποντίκια, τα οποία δεν είχαν ακόμη εμφανίσει προβλήματα μνήμης, εκτέθηκαν στην ακτινοβολία αποδείχθηκε ότι η γνωστική τους ικανότητα προστατεύθηκε.

Συγκεκριμένα τα ποντίκια που νοσούσαν από τη νόσο Αλτσχάιμερ, στα πειράματα μέτρησης μνήμης και ικανοτήτων τα πήγαν τόσο καλά όσο και τα πειραματόζωα που δεν νοσούσαν.

Επίσης, σύμφωνα με τους επιστήμονες, ακόμη και τα μεγαλύτερα σε ηλικία ποντίκια που είχαν αρχίσει να εμφανίζουν προβλήματα μνήμης, έπειτα από την έκθεσή τους στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων, φάνηκε ότι το πρόβλημά τους ήταν αντιστρέψιμο και η βλάβη στο εγκέφαλο εξαφανίσθηκε.

Σύμφωνα με τον Γκάρι Άρεντας, τα αποτελέσματα αυτά χρειάστηκε μήνες για να αποδειχθούν, κάτι που σημαίνει ότι για τον άνθρωπο θα απαιτηθούν αρκετά χρόνια.

Τώρα οι επιστήμονες πειραματίζονται με διαφορετικές συχνότητες ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων προκειμένου να διαπιστώσουν εάν μπορούν να προκύψουν πιο δραστικά αποτελέσματα.

Επίσης όπως τονίζεται στην έρευνα, δεν διαπιστώθηκε αλλοίωση του εγκεφάλου ή εμφάνιση όγκων από την παρατεταμένη έκθεση στην ακτινοβολία.

Η Σουζάν Σόρενσεν, επικεφαλής έρευνας της Εταιρείας για το Αλτσχάιμερ, χαρακτήρισε τα αποτελέσματα εντυπωσιακά και αρκετά πειστικά, ωστόσο τόνισε ότι τα πειράματα αυτά βρίσκονται στην αρχική τους φάση και θα χρειαστούν χρόνια και αρκετή δουλειά προτού δοκιμασθούν σε ανθρώπους.

Δεκάλογος ευτυχίας για το 2010

Η αρχή του νέου χρόνου είναι η πιο κατάλληλη στιγμή για έναν γιατρό να μας ενθαρρύνει να υιοθετήσουμε υγιεινότερο τρόπο ζωής και να δώσει συμβουλές για τη διατροφή, την άσκηση, το αλκοόλ και το τσιγάρο. Όμως φέτος ίσως θα έπρεπε να επικεντρωθούμε λιγότερο στη σωματική μας υγεία και περισσότερο στο να είμαστε πιο ευτυχείς. Ιδού δέκα συμβουλές για να ένα πιο ευτυχισμένο 2010.

ΣΠΑΣΤΕ ΤΗ ΡΟΥΤΙΝΑ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ
Παρ΄ ότι πολλοί βρίσκουν τη ρουτίνα καθησυχαστική, είναι καλό να προσθέτουμε ποικιλία. Μικρές αλλαγές αρκούν: πηγαίνετε κάπου αλλού διακοπές, κόψτε τα μαλλιά σας σε άλλο κομμωτήριο, αγοράστε ρούχα από ένα νέο κατάστημα. Δοκιμάστε μια καινούργια δραστηριότητα: οδηγήστε αγωνιστικό αυτοκίνητο, κάντε ιππασία, πηγαίνετε στην όπερα, μάθετε χορό, μουσική ή ζωγραφική. Ακόμα κι αν νομίζετε ότι δεν σας ταιριάζουν, μπορεί να εκπλαγείτε ευχάριστα με το αποτέλεσμα.

ΒΑΛΤΕ ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΣΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΑΣ
Είναι καλό να θέτετε εφικτούς στόχους ώστε να αποφύγετε την απογοήτευση, όμως είναι ακόμα πιο σημαντικό να βάζετε έναν μεγάλο στόχο- για παράδειγμα εγώ που δεν μπορούσα να τρέξω ούτε 500 μέτρα, κατόρθωσα μέσα σε 6 μήνες να τρέξω στον Μαραθώνιο του Λονδίνου. Η χαρά όταν επιτύχουμε κάτι σημαντικό μπορεί να αλλάξει τη ζωή μας.

ΕΛΕΓΞΤΕ ΤΟΝ ΘΥΜΟ ΣΑΣ
Ένας στους τρεις πολίτες γνωρίζει κάποιον που έχει έντονα ξεσπάσματα θυμού. Ένας στους οκτώ ανησυχεί για τον δικό του θυμό, αλλά συχνά ντρέπεται να ζητήσει βοήθεια. Κατ΄ αρχήν πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι ο θυμός δεν είναι ψυχολογική νόσος, αλλά ένα φυσιολογικό και υγιές συναίσθημα που γίνεται θέμα μόνο όταν προκαλείται σε στιγμές που δεν πρέπει. Επίσης, είναι καλό να συνειδητοποιήσουμε ότι όταν θυμώνουμε δεν κερδίζουμε τίποτα και να μάθουμε κάποιες βασικές τεχνικές για να τον ελέγχουμε.

ΚΑΝΤΕ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΕΣ
Το να βοηθάμε άλλους μπορεί να είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικό, αλλά χρειάζεται προσεκτικός σχεδιασμός. Πριν αποφασίσουμε ποιον ή σε τι να βοηθήσουμε, ας ερευνήσουμε ποιες είναι οι πραγματικές ανάγκες. ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΤΕ ΓΙΑ ΟΣΑ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΤΕ

ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΤΕ
Δεν υπάρχει κανένας λόγος να ανησυχούμε για πράγματα τα οποία δεν μπορούμε να επηρεάσουμε ή να αλλάξουμε. Διαφορετικά, το μόνο που καταφέρνουμε είναι να αυξάνεται το άγχος και η πιθανότητα μυριάδων προβλημάτων υγείαςαπό δυσπεψία έως υπέρταση.

ΧΑΜΟΓΕΛΑΤΕ
Εάν χαμογελάτε και είστε ευγενικοί έχετε πολύ περισσότερες πιθανότητες να αντιδράσει καλύτερα όποιος συναντάτε. Ξέρουμε ότι είναι αποτελεσματικό, οπότε γιατί να μη χαμογελάτε πιο συχνά;

ΦΡΟΝΤΙΣΤΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΑΣ
Είναι σημαντικό να καλομαθαίνετε τον εαυτό σας πότε πότε και δεν υπάρχει τίποτα πιο χαλαρωτικό από ένα μασάζ. Εάν δεν το έχετε κάνει και δεν έχετε νιώσει την απόλαυση που ακολουθεί, χάνετε μια από τις μεγαλύτερες ηδονές στη ζωή και τον ορισμό της χαλάρωσης. ΜΗΝ ΕΠΙΚΡΙΝΕΤΕ
Η εποικοδομητική κριτική μπορεί να βοηθά, αλλά ο έπαινος βοηθά ακόμα περισσότερο. Οι γονείς συχνά μαθαίνουν ότι το καρότο είναι καλύτερο από το μαστίγιο, όμως δείχνουμε διστακτικοί να μεταφέρουμε αυτή τη γνώστη σε άλλους τομείς της ζωής μας. Δοκιμάστε το για μια εβδομάδα και παρακολουθήστε τα αποτελέσματα.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΕΝΑ ΑΝΕΤΟ ΚΡΕΒΑΤΙ
Εάν κοιμάστε ακόμα στο στρώμα που είχατε πριν από 15 χρόνια, δεν μπορείτε να φανταστείτε τι χάνετε. Ένα καλό κρεβάτι είναι το κλειδί για καλό βραδινό ύπνο, ο οποίος καθορίζει τη διάθεσή σας την επόμενη ημέρα. ΑΠΟΦΕΥΓΕΤΕ ΤΗ ΖΗΛΕΙΑ
Η ζήλεια είναι «διαβρωτικό» συναίσθημα. Τι σημασία έχει εάν ο γείτονας αγόρασε καινούργιο αυτοκίνητο, η φίλη σας φορά το τελευταίο μοντέλο γνωστής μάρκας και ο συνάδελφος έχει το τελευταίο iΡhone; Περάστε καλά με όσα έχετε- συμπεριλαμβανομένων φίλων και οικογένειας- αντί να στενοχωριέστε για όσα δεν έχετε.

Ο δρ Μαρκ Πόρτερ είναι γνωστός Βρετανός γιατρός και δημοσιογράφος

Στοπ στην παχυσαρκία με αρωματικά... φαγητά

Στην ανάπτυξη τροφίμων νέας γενιάς, τα οποία κατά τη μάσηση θα απελευθερώνουν άρωμα που καταστέλλει την πείνα, θα προχωρήσουν σύντομα Ολλανδοί επιστήμονες. Με αυτόν τον τρόπο ευελπιστούν να καταπολεμήσουν την παγκόσμια μάστιγα της παχυσαρκίας.

Η ερευνήτρια Rianne Ruijschop εξήγησε πως ότι χρόνια αναζητούν την δημιουργία νόστιμων φαγητών τα οποία ενισχύουν ή προκαλούν το αίσθημα του κορεσμού.

Μέχρι πρόσφατα που επικέντρωσαν τη έρευνά τους στο μηχανισμό επίδρασης της τροφής στο στομάχι, ακριβώς μετά τη διαδικασία κατάποσης.

«Είναι γνωστό πως αρώματα των τροφών αποτελούνται από μόρια που ενεργοποιούν περιοχές του εγκεφάλου που σηματοδοτούν τον κορεσμό. Σε αυτή την έρευνα ανακαλύψαμε πως η απελευθέρωση αρώματος κατά τη διάρκεια της μάσησης συμβάλλει στην αίσθηση κορεσμού και πιθανόν στην απόφαση ενός ανθρώπου να σταματήσει να τρώει. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες εφαρμογές, όπως την ανάπτυξη τροφίμων που απελευθερώνουν περισσότερο άρωμα κατά τη διάρκεια της μάσησης, ή την ανάπτυξη περισσότερο ισχυρών αρωμάτων για την πρόκληση αισθήματος κορεσμού» εξηγεί η Ruijschop.

Η έρευνα δημοσιεύεται στο περιοδικό ‘Journal of Agricultural and Food Chemistry.’

Πιθανές παρενέργειες από το εμβόλιο Gardasil

Ανησυχία έχουν προκαλέσει οι δηλώσεις αυστραλιανών γιατρών, σύμφωνα με τις οποίες το εμβόλιο κατά του τραχήλου της μήτρας Gardasil ενδέχεται να έχει προκαλέσει συμπτώματα σκλήρυνσης κατά πλάκας.

Οι γιατροί εκτίμησαν ότι «θύματα» έπεσαν έφηβες ή νέες γυναίκες, γύρω στα 20, που είχαν κάποια προδιάθεση στην εν λόγω ασθένεια, ωστόσο σε όλες τις περιπτώσεις τα συμπτώματα ήταν παροδικά.

Ο Αυστραλιανός Οργανισμός Θεραπευτικών Αγαθών, διά του εκπροσώπου του, δήλωσε ότι σε έξι εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου Gardasil, το οποίο ανακάλυψε ο επιστήμονας Ίεν Φρέϊζερ, 1.476 περιπτώσεις είχαν αρνητικές παρενέργειες.

Η πρόεδρος του Αυστραλιανού Δικτύου Εμβολιασμών, Μέριλ Ντόρι, δήλωσε ότι το Gardasil περιέχει επικίνδυνα επίπεδα αλουμινίου.

Αλτσχάιμερ και καρκίνος αλληλοεξουδετερώνονται

Αρνητική συσχέτιση ανάμεσα στη νόσο του καρκίνου και του Αλτσαχάιμερ, διαπίστωσαν αμερικανοί επιστήμονες. Σύμφωνα με μια νέα επιστημονική έρευνα διαπιστώθηκε ότι οι ασθενείς με τη νόσο Αλτσχάιμερ είναι λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν καρκίνο, όπως επίσης και οι καρκινοπαθείς είναι λιγότερο πιθανό να πάθουν Αλτσχάιμερ.

Η έρευνα, υπό την δρα Κάθριν Ρόου της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Ουάσιγκτον του Σεν Λιούις των ΗΠΑ, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Neurology" (Νευρολογία) της Αμερικανικής Ακαδημίας Νευρολογίας.

Όπως αναφέρουν οι ερευνητές, η ανακάλυψη αυτής της αρνητικής συσχέτισης ανάμεσα στις δύο ασθένειες ίσως βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση και των δύο, καθώς και στο άνοιγμα νέων θεραπευτικών οδών.

Η έρευνα, μελέτησε τις περιπτώσεις περισσότερων από 3.000 ασθενών άνω των 65 ετών, για μια χρονική περίοδο μέχρι οκτώ ετών. Αυτό που διαπιστώθηκε ήταν ότι όσοι έπασχαν από Αλτσχάιμερ, είχαν σημαντικά μειωμένες πιθανότητες (κατά 69%) να εμφανίσουν και καρκίνο στο μέλλον, ενώ όσοι είχαν καρκίνο, είχαν επίσης μικρότερες πιθανότητες (κατά 43%) να εμφανίσουν και Αλτσχάιμερ.

Αξιοπερίεργο είναι ότι η παραπάνω διαπίστωση ισχύει για λευκούς αλλά όχι για τις φυλετικές μειονότητες (αφροαμερικανούς κλπ.), όπου μάλιστα παρατηρήθηκε το αντίστροφο: όσοι είχαν καρκίνο, είχαν αυξημένες πιθανότητες να πάθουν και Αλτσχάιμερ- αν και το μέγεθος του δείγματος κρίνεται μικρό για να εξαχθούν οριστικά συμπεράσματα στην περίπτωση των φυλετικών μειονοτήτων.

Γενικά, η νέα έρευνα φαίνεται να ενισχύει τα συμπεράσματα προηγούμενων μελετών ότι ο καρκίνος και οι εκφυλιστικές παθήσεις του εγκεφάλου (Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον κ.α.) ίσως έχουν κοινό μοριακό υπόβαθρο, αν και οι δύο ασθένειες χαρακτηρίζονται από διαμετρικά αντίθετη κυτταρική συμπεριφορά. Δηλαδή στον καρκίνο υπάρχει ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των κυττάρων, ενώ στην εγκεφαλική εκφύλιση συνεχής θάνατος των κυττάρων.

Ωστόσο οι ερευνητές τόνισαν ότι χρειάζονται πάντως και άλλες έρευνες πριν εξαχθούν οριστικά συμπεράσματα για το πώς και με ποιο τρόπο οι δύο ασθένειες σχετίζονται.

15 τσιγάρα αρκούν για να βλάψουν τα γονίδιά μας

Μια νέα γενετική μετάλλαξη αποκτά ένας τυπικός καπνιστής κάθε 15 τσιγάρα που καπνίζει, σύμφωνα με ομάδα επιστημόνων από 10 χώρες οι οποίοι κατόρθωσαν να «ξεκλειδώσουν» για πρώτη φορά τις αλλαγές στον γενετικό κώδικα δύο εκ των πιο κοινών καρκίνων, του πνεύμονα και του δέρματος. Η σημαντική αυτή έρευνα δημιουργεί προσδοκίες για πιο αποτελεσματικά φάρμακα αλλά και ελπίδες για ταχύτερο εντοπισμό των όγκων μέσω εξετάσεων αίματος, καθώς τώρα μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα τις μεταλλάξεις που μετατρέπουν ένα υγιές κύτταρο σε καρκινικό. Η καταγραφή του γονιδιώματος βέβαια θα διαρκέσει τουλάχιστον 5 χρόνια.

Ρώσικη ρουλέτα.
Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα μελετώντας πάσχοντες από καρκίνο του πνεύμονα ότι οι γενετικές μεταλλάξεις ανέρχονται σε περισσότερες από 23.000 και προέρχονται από τοξίνες που βρίσκονται στα τσιγάρα και συσσωρεύονται στη διάρκεια της ζωής. Μελέτησαν επίσης ασθενείς με κακοήθη μελανώματα και ανακάλυψαν ότι το DΝΑ του καρκίνου του δέρματος περιέχει περισσότερα από 30.000 γενετικά λάθη τα οποία προκαλούνται σχεδόν αποκλειστικά από εκτεταμένη έκθεση στον ήλιο. Όλες αυτές οι μεταλλάξεις δεν είναι βλαβερές, ορισμένες όμως προκαλούν καρκίνο.

Ο ερευνητής δρ Πίτερ Κάμπελ που συμμετείχε στην έρευνα, η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Νature» χαρακτήρισε το κάπνισμα «ρώσικη ρουλέτα. Τις περισσότερες φορές οι μεταλλάξεις θα εντοπιστούν σε “αθώα” τμήματα του γονιδιώματος, αρκούν όμως μερικές φορές για να προκαλέσουν καρκίνο.

Αυτό που απομένει να αποδειχθεί είναι η θεωρία ότι κόβοντας το κάπνισμα τα κύτταρα του πνεύμονα που περιέχουν μεταλλάξεις αντικαθίστανται με νέα, χωρίς γενετικά σφάλματα».

Βρήκαν φυσικό «όπλο» κατά της νέας γρίπης

Μία τυχαία ανακάλυψη ίσως φανεί ευεργετική στην απάντηση του ερωτήματος «γιατί κάποιοι άνθρωποι αναπτύσσουν σοβαρά συμπτώματα της γρίπης των χοίρων και κάποιοι άλλοι όχι». Μάλιστα οι ειδικοί ευελπιστούν ότι έχουν ανακαλύψει τους νέους «φύλακες» των κυττάρων.

Επιστήμονες από το Ιατρικό Ίδρυμα Χάουαρντ Χιουζ με επικεφαλής τον Στέφεν Έλετζ της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Χάρβαρντ, ανακάλυψαν πρωτεΐνες στα κύτταρα που μπορούν να καταπολεμήσουν με φυσικό τρόπο τη μόλυνση από τους ιούς της γρίπης, συμπεριλαμβανομένης της γρίπης των χοίρων.

Η ανακάλυψη ενδέχεται να οδηγήσει σε βελτιωμένες μεθόδους παραγωγής εμβολίων και προστασίας των ανθρώπων από μολύνσεις.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, μια οικογένεια γονιδίων, που παράγει αντίστοιχες πρωτεΐνες, δρουν ως φύλακες των κυττάρων του οργανισμού από τους ιούς -επιδρομείς, παρεμποδίζοντας την είσοδό τους στο υγιές κύτταρο και τη μόλυνσή του.

Αυτός ο μηχανισμός φυσικής προστασίας βρίσκεται σε συνεχή επιφυλακή.

Όταν οι πρωτεΐνες αυτές δεν υπάρχουν, τότε ο ιός της γρίπης πολλαπλασιάζεται πέντε έως δέκα φορές πιο γρήγορα, συνεπώς και σύμφωνα με τους ειδικούς, ο μηχανισμός αυτός μπορεί να μπλοκάρει 80% έως 90% τη δράση του ιού, ενισχύοντας την άμυνα του ανοσοποιητικού συστήματος.

Οι επιστήμονες έδειξαν ότι όταν το κύτταρο οδηγηθεί σε υπερπαραγωγή των συγκεκριμένων πρωτεϊνών, τότε γίνεται πιο ανθεκτικό στον ιό, ουσιαστικά κρατώντας απ' έξω τη γρίπη.

Μια μάλιστα πρωτεΐνη (η IFITM3), όπως αποδείχτηκε, παρέχει προστασία από αρκετούς ιούς, μεταξύ άλλων από τα στελέχη της γρίπης Α της εποχικής γρίπης, του ιού του Δυτικού Νείλου, καθώς και του δάγκειου πυρετού.

Οι πρωτεΐνες δεν προστατεύουν τους ιούς HIV (AIDS) ή και της ηπατίτιδας C.

Οι επιστήμονες ελπίζουν να βοηθήσουν στην υπερπαραγωγή των συγκεκριμένων πρωτεϊνών στα ζώα της κτηνοτροφίας (πουλερικά, γουρούνια), ώστε να γίνουν πιο ανθεκτικά έναντι των ιών, κάτι που θα βοηθήσει και τους ανθρώπους έμμεσα.

Παράλληλα, όμως η νέα ανακάλυψη μπορεί να βοηθήσει άμεσα, συμβάλλοντας στη δημιουργία πιο αξιόπιστων εμβολίων σε συντομότερο χρόνο.

Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Cell.

Κίνδυνος για την Ευρώπη τα φάρμακα «μαϊμού»

Η κυκλοφορία παραχαραγμένων φαρμάκων στην ΕΕ ξεπερνά και τους χειρότερους φόβους της Κομισιόν, η οποία «ανησυχεί ιδιαίτερα» δηλώνει ο Ευρωπαίος επίτροπος για τη Βιομηχανία Γκίντερ Φερχόιγκεν στη γερμανική εφημερίδα Ντι Βελτ.

«Ο αριθμός των παραχαραγμένων φαρμάκων που εισέρχονται στην Ευρώπη και διατίθενται στους ασθενείς δεν έπαυσε να μεγαλώνει.

Η Κομισιόν είναι ιδιαίτερα ανήσυχη», τονίζει ο Φερχόιγκεν.

«Μέσα σε μόλις δύο μήνες, η ΕΕ κατέσχεσε 34 εκατ. σε κίβδηλα φάρμακα, σε στοχευμένους ελέγχους σε όλες τις χώρες μέλη. Αυτό ξεπερνά τους χειρότερους φόβους μας», προσθέτει.

Η παραχάραξη αφορά κυρίως αντιβιοτικά, αντικαρκινικά, αντιχοληστερινούχα, αναλγητικά και άλλα φάρμακα, όπως κατά της ελονοσίας, ή ψεύτικα Βιάγκρα, τονίζει ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν. Πολλά από τα κατασχεθέντα σκευάσματα προέρχονται από τις Ινδίες, σύμφωνα με έκθεση της ΕΕ που συντάχθηκε τον Ιούλιο.

Ο Φερχόιγκεν τονίζει πως αναμένει από την ΕΕ να λάβει εντός του 2010 αυστηρά μέτρα κατά της πλημμυρίδας αυτής των ψευδοφαρμάκων, που κατά τον ίδιον αποτελούν ένα αδίκημα που θα πρέπει να κολάζεται «με τον αυστηρότερο τρόπο».

«Κάθε παραχάραξη φαρμάκων συνιστά απόπειρα εκατόμβης. Ακόμη και εάν κάποιο σκεύασμα περιλαμβάνει απλώς μία ανενεργό ουσία, αυτό μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο πολυάριθμους ασθενείς, οι οποίοι πιστεύουν πως καταπολεμούν τη νόσο τους με κάποιο επαρκές φάρμακο», τονίζει ο Φερχόιγκεν.

Ήδη από τον Ιούνιο, οι υπουργοί Υγείας της ΕΕ αποδέχθηκαν ασμένως τη νέα νομοθεσία, που καθορίζει δικλείδες ασφαλείας για να αποτραπεί η εισβολή τέτοιων φαρμάκων στη νόμιμη αγορά, και προβλέπει την ασφάλιση των συσκευασιών με κωδικούς, ολογράμματα και σφραγίδες, καθώς και εντατικούς ελέγχους σε όλα επίπεδα της αγοράς, την παραγωγή, τους εισαγωγείς και τα φαρμακεία.

Βρέθηκε γενετικό σφάλμα που οδηγεί σε παιδική παχυσαρκία

Μερικά παιδιά γίνονται ιδιαίτερα παχύσαρκα, επειδή δεν διαθέτουν ορισμένα τμήματα του DNA, σύμφωνα με μια νέα βρετανική επιστημονική έρευνα. Όπως προκύπτει με στοιχεία της έρευνας, το γεγονός αυτό καθιστά ανεξέλεγκτη την πείνα τους.

Η μελέτη έγινε από ερευνητές του πανεπιστημίου Κέιμπριτζ υπό τη δρ. Σαράφ Φαρούκι και του Ινστιτούτου Wellcome Trust Sanger. Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature.

Οι βρετανοί ερευνητές ανέλυσαν το DNA 300 πολύ παχιών παιδιών και βρήκαν ενδείξεις ότι η απουσία από το χρωμόσωμα 16 ορισμένων τμημάτων του γενετικού κώδικα δημιουργεί προβλήματα. Μεταξύ άλλων, αφαιρεί ένα γονίδιο - το SH2B1 - το οποίο ο εγκέφαλος χρειάζεται για να ρυθμίζει την ορμόνη λεπτίνη που ελέγχει την όρεξη. Η συνέπεια είναι ότι τα παιδιά με αυτή τη γενετική ανωμαλία είναι συνεχώς πολύ πεινασμένα και θέλουν να τρώνε συνέχεια.

Προηγούμενες έρευνες είχαν εντοπίσει συγκεκριμένα γονίδια που συμβάλλουν στην παχυσαρκία όταν υποστούν βλάβη. Η νέα έρευνα όμως αναζήτησε μεγαλύτερα τμήματα του DNA που εμπλέκουν περισσότερα γονίδια. Το γενετικό σφάλμα στο χρωμόσωμα 9 αφορά συνολικά εννέα γονίδια. Οι ερευνητές ευελπιστούν ότι η περαιτέρω έρευνα στη συγκεκριμένη περιοχή του χρωμοσώματος μπορεί να οδηγήσει στην ανακάλυψη και άλλων γονιδίων που σχετίζονται με την παχυσαρκία.

Η παχυσαρκία έχει πρωτίστως συσχετιστεί με το στιλ ζωής, κυρίως την ανθυγιεινή διατροφή και την έλλειψη σωματικής άσκησης, όμως τελευταία αυξάνονται τα στοιχεία ότι ορισμένες περιπτώσεις έχουν γενετική αιτιολογία.

Πάντα…ύπνος πριν τις σημαντικές αποφάσεις

Το έξυπνο υποσυνείδητο: Τι χρειάζεται πριν από μια σημαντική απόφαση; Ύπνος!

Κοιμήσου και άσε το υποσυνείδητό σου να δουλεύει. Πριν ένας άνθρωπος πάρει μια σημαντική απόφαση, θα ήταν χρήσιμο να πάρει έναν καλό υπνάκο, γιατί αυτό θα βελτιώσει την υποσυνείδητη ικανότητά του να παίρνει σωστές αποφάσεις, σύμφωνα με μια νέα ολλανδική επιστημονική έρευνα.

Η λαϊκή σοφία γνωρίζει ότι ο ύπνος μπορεί να καθαρίσει το μυαλό κάποιου και να τον απαλλάξει από το άγχος πριν πάρει την απόφασή του. Ο ύπνος μπορεί ακόμα να βοηθήσει στην οργάνωση της μνήμης και στην επεξεργασία των πληροφοριών της ημέρας, κάτι που μπορεί να συμβάλει στην επίλυση των προβλημάτων (γι' αυτό άλλωστε συνιστάται στους μαθητές και φοιτητές πριν τις εξετάσεις).

Όμως η νέα έρευνα από τον Απ Ντικστερχούις (συγγραφέα το 2007 του μπεστ-σέλερ «Το έξυπνο υποσυνείδητο» ) και τους συνεργάτες του στο ολλανδικό πανεπιστήμιο του Ράντμπουντ, σύμφωνα με το «Live Science», πάει ένα βήμα παραπέρα και υποστηρίζει ότι υπάρχει κάτι άλλο επίσης που «δουλεύει» την ώρα του ύπνου: το υποσυνείδητο. Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι μερικές φορές όσο πιο συνειδητά σκεπτόμαστε και προβληματιζόμαστε ποια απόφαση να πάρουμε, τόσο τα…μουσκεύουμε και παίρνουμε λάθος αποφάσεις. Στην πραγματικότητα, όπως δείχνει και η νέα έρευνα, αυτό που χρειάζεται, είναι μια περίοδος υποσυνείδητης σκέψης, την οποία ακριβώς προσφέρει ο ύπνος.

Σε μια σειρά πειραμάτων που αφορούσαν μια απόφαση (π.χ. την αγορά ενός διαμερίσματος), αποδείχτηκε ότι όσοι εθελοντές έπαιρναν τις αποφάσεις τους μετά από μια περίοδο συνειδητής σκέψης όντας ξύπνιοι, έπαιρναν χειρότερες αποφάσεις σε σχέση με όσους αποφάσιζαν μετά από ασυνείδητη σκέψη και ύπνο.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, αντίθετα με ό,τι είναι ευρέως αποδεκτό, η υποσυνείδητη σκέψη είναι μια ενεργή και στοχο-προσηλωμένη διαδικασία σκέψης, που είναι όμως απαλλαγμένη από τις συνήθεις προκαταλήψεις που περιορίζουν και κατευθύνουν τη συνειδητή σκέψη. Στην ασυνείδητη σκέψη, οι άνθρωποι μπορούν να ζυγίσουν πιο ανεπηρέαστα και ισότιμα τη σημασία των επί μέρους παραγόντων που θα καθορίσουν την λήψη μιας απόφασης.

Οι Ολλανδοί ερευνητές, κάνοντας τα σχετικά πειράματα, διαπίστωσαν ότι οι εθελοντές μπορούσαν να προβλέψουν καλύτερα τα αποτελέσματα των επόμενων ποδοσφαιρικών αγώνων μετά από υποσυνείδητη παρά συνειδητή σκέψη. Όσο κι αν φαίνεται περίεργο, η ασυνείδητη σκέψη, κατά τους επιστήμονες, επιτρέπει στους ανθρώπους να αξιοποιήσουν καλύτερα τις διαθέσιμες πληροφορίες τους και να καταλήξουν σε κάποιο συμπέρασμα.

Έτσι, αν ένας ειδικός σε έναν τομέα έχει λίγο χρόνο να σκεφτεί ποια απόφαση θα πάρει στον τομέα της ειδικότητάς του (συνειδητή σκέψη), πιθανότατα θα πάρει χειρότερη απόφαση από το αν προτιμήσει μια αστραπιαία (υποσυνείδητη) απόφαση. Αυτό συμβαίνει, επειδή όσο πιο πολύ κανείς σκέπτεται κάτι, τόσο περισσότερο επιτρέπει στις διάφορες προκαταλήψεις του να «τρυπώσουν» στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Αντίθετα, η στιγμιαία (υποσυνείδητη) σκέψη δεν έχει τέτοια «βάρη» και επιτρέπει καλύτερες αποφάσεις.

Πάντως, χρειάζονται και άλλες έρευνες για να επιβεβαιωθεί η ανωτερότητα της υποσυνείδητης σκέψης και σε ποιο βαθμό ισχύει. Άλλες έρευνες δεν έχουν βρει μια αντίστοιχη υπεροχή για την υποσυνείδητη σκέψη έναντι της συνειδητής, ενώ υπάρχουν πολλές πολύπλοκές περιπτώσεις όπου η συνειδητή σκέψη, μετά από πολλή περισυλλογή μάλιστα, είναι αναγκαία. Σε κάθε περίπτωση πάντως, λίγος υπνάκος δεν θα έβλαπτε…

Προδιάθεση αυτοκτονίας/ επιθετικότητας από τη χαμηλή χοληστερόλη

Οι χαμηλές τιμές χοληστερόλης προδιαθέτουν για αυτοκτονία και επιθετικότητα.

Οι χαμηλές τιμές ολικής χοληστερόλης προδιαθέτουν για αυτοκτονία και επιθετικότητα, σύμφωνα με στοιχεία διεθνών ερευνών στα οποία αναφέρθηκαν ο επίκουρος καθηγητής ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Αθανάσιος Δουζένης και ο αναπληρωτής καθηγητής ψυχιατρικής στο ίδιο Πανεπιστήμιο Βασίλης Κονταξάκης σε ανακοινώσεις τους στο 4ο Διεθνές Συνέδριο Εγκεφάλου και Συμπεριφοράς, το οποίο διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη.

Η έρευνα για τη σχέση της στάθμης της χοληστερόλης με την αυτοκτονικότητα ξεκίνησε πριν από μερικά χρόνια από Σκανδιναβούς ερευνητές οι οποίοι προσπάθησαν να μειώσουν στο γενικό πληθυσμό την χοληστερίνη για να ελαττώσουν τους θανάτους από καρδιαγγειακά νοσήματα με τη χορήγηση αντιλιπιδιαμικών.

«Πράγματι μειώθηκαν οι θάνατοι από καρδιαγγειακά αλλά, προς μεγάλη έκπληξη των ερευνητών, ο γενικός δείκτης θνησιμότητας δεν μειώθηκε. Ψάχνοντας λοιπόν βρήκαν ότι είχαν αυξηθεί οι δείκτες θνησιμότητας από αυτοκτονίες και γενικά από βίαιες συμπεριφορές και αυτό άρχισε να τους προβληματίζει. Γίνανε πολλές μελέτες και φαίνεται ότι έχει επιβεβαιωθεί ότι η χαμηλή στάθμη χοληστερόλης σχετίζεται με τις αυτοκτονίες χωρίς όμως να έχει ακόμη εξηγηθεί πως λειτουργεί αυτός ο μηχανισμός» εξήγησε ο κ. Κονταξάκης.

Ο κ. Δουζένης από τη πλευρά του επισήμανε ότι έχει βρεθεί πως η χαμηλή χοληστερόλη προδιαθέτει για αυτοκτονική διάθεση και για επιθετικότητα σύμφωνα με στοιχεία από διεθνείς έρευνες . «Αυτό το εύρημα δεν έχει καταφέρει να εξηγηθεί ακόμη αλλά, είναι επιβεβαιωμένο από πολλές εργασίες ότι η χαμηλή χοληστερόλη αυξάνει την αυτοκτονικότητα Πολλές φορές το επιδιώκουμε και εμείς σαν ψυχίατροι και πολλές φορές το βλέπουμε σε ανθρώπους που παίρνουν αντιλιπιδαιμικά φάρμακα να εμφανίζουν χαμηλή διάθεση, να κάνουν αρνητικές σκέψεις. Αυτό είναι κάτι για το οποίο και οι παθολόγοι και εμείς οι ψυχίατροι να είμαστε πιο ευαισθητοποιημένοι ώστε να το αντιμετωπίσουμε» πρόσθεσε ο κ. Δουζένης.

Ο κ. Κονταξάκης επισήμανε ότι βιολογικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η σχέση της σεροτονίνης με την αυτοκτονικότητα. Όπως εξήγησε η σεροτονίνη είναι μια βιογενής αμίνη του εγκεφάλου η οποία ρυθμίζει τα συναισθήματα, την παρορμητικότητα, την επιθετικότητα κλπ σε συνδυασμό με άλλες ουσίες και φαίνεται ότι άτομα που έχουν χαμηλή στάθμη των μεταβολιτών της σεροτονίνης είναι πιο ευάλωτα στην επιθετικότητα και την αυτοκτονικότητα. Πρόσθεσε ακόμη ότι έχουν βρεθεί ορισμένα γονίδια τα οποία εμπλέκονται σε αυτές τις παρορμητικές επιθετικές συμπεριφορές που αφορούν κυρίως τη σεροτονίνη. «Η βιοτεχνολογία με πολύ φιλόδοξα σχέδια αποσκοπεί να τροποποιήσει αυτά τα γονίδια αλλάζοντας και τη συμπεριφορά κάποιων ανθρώπων . Αυτά είναι σημαντικά καινούργια βήματα» τόνισε ο κ. Κονταξάκης.

Η Ελλάδα πρώτη μεταξύ των χωρών με τις λιγότερες αυτοκτονίες

Οι αυτοκτονίες είναι ένα σύνθετο μείζον βιοψυχοκοινωνικό πρόβλημα σε πολλές χώρες του κόσμου, ενώ ανησυχητικό είναι ότι παρουσιάζει μία σημαντική αύξηση μεταξύ των νέων γεγονός που οδήγησε την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας να βάλει σε πρώτη προτεραιότητα τη μείωση των αυτοκτονιών με διαφόρων τύπων προληπτικές παρεμβάσεις .

Η Ελλάδα περιλαμβάνεται ανάμεσα στις τελευταίες χώρες του κόσμου και της Ευρώπης στις αυτοκτονίες με δείκτη αυτοκτονιών 4-5 άτομα ανά 100.000 πληθυσμού, ενώ στην Εσθονία και τη Λετονία είναι 70/100.000. Ο κ. Κονταξάκης εξηγώντας το χαμηλό ποσοστό αυτοκτονιών στη χώρα μας ανέφερε ως ένα αποτρεπτικό στοιχείο το γεγονός ότι υπάρχουν ακόμη στενοί οικογενειακοί και κοινωνικοί δεσμοί καθώς και θρησκευτικές πεποιθήσεις. Παράλληλα όμως τόνισε : «Η Ελλάδα είναι η πρώτη όμως στα τροχαία ατυχήματα στην Ευρώπη. Αυτό κάτι δείχνει. Πώς κανείς χειρίζεται την επιθετικότητά του; Είτε ενδοβάλλοντάς την είτε προβάλλοντάς την . Αν την ενδοβάλλει κανείς αυτοκτονεί, αν την προβάλλει κάνει μια βίαιη πράξη προς τους άλλους. Έχει βρεθεί ότι όταν κάποιος οδηγεί ένα αυτοκίνητο μεθυσμένος με μεγάλη ταχύτητα αυτή είναι παραυτοκτονική συμπεριφορά γιατί πιθανότατα θα οδηγήσει στο θάνατο» .

Εξηγώντας τα υψηλά ποσοστά αυτοκτονικών στις Βόρειες χώρες ανάφερε ότι αυτό έχει σχέση με την αλλαγή του κοινωνικού στάτους, που έχει ως συνέπεια την αλλαγή ή μη λειτουργία των κοινωνικών δομών, οπότε και εμφανίζονται εκτροπές συμπεριφορών είτε προς τη βία είτε προς την αυτοκαταστροφή. Πρόσθεσε ακόμη ότι η απελπισία και η απαισιοδοξία είναι επιβαρυντικοί παράγοντες σε ευάλωτα άτομα, τονίζοντας ότι η προδιάθεση και το στρες πυροδοτούν τις αυτοκτονίες.

Ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά αυτοκτονίας παρατηρούνται στα άτομα που έχουν ψυχικές διαταραχές. Σύμφωνα με τον επίκουρο καθηγητή ψυχιατρική Αθανάσιο Δουζένη, στα άτομα με διπολική διαταραχή τα ποσοστά αυτοκτονίας κυμαίνονται γύρω στα 20%, ενώ στους σχιζοφρενείς είναι 10-15%. Υψηλά ποσοστά αυτοκτονίας που φτάνουν στο 18% παρατηρούνται και στους αλκοολικούς αλλά και στα άτομα που έχουν διαταραχές προσωπικότητας. Να σημειωθεί ότι οι απόπειρες αυτοκτονίας παγκοσμίως είναι 10πλάσιες από τους θανάτους από αυτοκτονία.

Η επιβίωσή μας εξαρτάται από την υγεία των ωκεανών

Ο πλανήτης Γη διαθέτει δύο «πνεύμονες» για την παραγωγή του πολύτιμου για τη ζωή οξυγόνου. Και ενώ όλοι γνωρίζουν ότι ο πρώτος «πνεύμονας» συγκροτείται από τα χερσαία φυτά και τα δάση, πολύ λιγότεροι υποψιάζονται ότι οι ωκεανοί αποτελούν τον δεύτερο πολύτιμο «πνεύμονα» ζωής στον πλανήτη μας. Το ένα στα δύο μόρια οξυγόνου που αναπνέουμε παράγεται από θαλάσσιους μικροοργανισμούς.

Οι ωκεανοί καλύπτουν τα δύο τρίτα της επιφάνειας της Γης και όχι μόνο φιλοξενούν ποικίλα είδη ψαριών αλλά περιλαμβάνουν και τεράστιες εκτάσεις υγρών λειμώνων στους οποίους ζει το γνωστό σε όλους πλαγκτόν καθώς και πολλοί άλλοι συμβιοτικοί μικροοργανισμοί. Μέσω της φωτοσυνθετικής τους δραστηριότητας αυτοί οι θαλάσσιοι μικροοργανισμοί αποτελούν όχι μόνο μια πολύ σημαντική πηγή οξυγόνου, αλλά και μια τεράστια δεξαμενή αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Υπολογίζεται μάλιστα ότι απορροφούν περισσότερο από το μισό του επιβλαβούς CO2 που παράγεται πάνω στη Γη.

Θα έπρεπε λοιπόν να είναι σε όλους φανερό ότι η προστασία των ωκεανών και των οργανισμών που ζουν μέσα σε αυτούς είναι κάτι που μας αφορά άμεσα, γιατί από αυτήν εξαρτάται η ποιότητα της ζωής στον πλανήτη μας. Παραδόξως, αυτό το σύνθετο οικοσύστημα έχει ελάχιστα μελετηθεί, μολονότι απειλείται από τις δραματικές κλιματικές αλλαγές και τη γενικευμένη οικολογική υποβάθμιση. Αυτό το γνωστικό κενό επιχειρεί να καλύψει η διεθνής επιστημονική αποστολή Tara Oceans με το τριετές ταξίδι της στους επτά ωκεανούς του πλανήτη για να μελετήσει τους μηχανισμούς που ρυθμίζουν την ποιότητα ζωής των ωκεανών.

Στην αποστολή αυτή έχουν επιστρατευτεί ειδικοί από όλους τους επιστημονικούς κλάδους που σχετίζονται με τη μελέτη των ωκεανών: ωκεανογράφοι, βιολόγοι, γενετιστές και φυσικοί από τα πιο διακεκριμένα ευρωπαϊκά εργαστήρια θα συνεργαστούν στενά για να αναλύσουν τα πολύτιμα δεδομένα που θα συγκεντρώσει η θαλάσσια αποστολή. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι θα δημιουργηθεί χάρη στην Tara Oceans μια δημόσια βάση δεδομένων με ελεύθερη πρόσβαση για τον καθένα: η «Bio-bank».

Βασικός υποστηρικτής της αποστολής Tara Oceans είναι το Tara Expeditions, ένα πρόγραμμα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που χρηματοδοτείται από τον γαλλικό οίκο μόδας agnes b. Επικεφαλής του προγράμματος αυτού είναι ο Etienne Bourgois, γενικός διευθυντής του οίκου. Η ιδέα όμως αυτού του πρόσφατου ερευνητικού προγράμματος ανήκει σε έναν επιφανή Ευρωπαίο βιολόγο, τον Eric Karsenti, ο οποίος και ανέλαβε τον γενικό επιστημονικό συντονισμό του όλου εγχειρήματος. Να πώς περιγράφει ο ίδιος τη γέννηση αυτής της ιδέας: «Πριν από καμιά δεκαριά χρόνια διάβαζα το βιβλίο του Δαρβίνου "Το ταξίδι του Μπιγκλ", όπου περιέγραφε την περιπέτεια χάρη στην οποία γεννήθηκε η θεωρία της εξέλιξης των ειδών, πάνω στην οποία βασίζεται η μετέπειτα ανάπτυξη τόσο της βιολογίας όσο και της ανθρωπολογίας. Ετσι, σκέφτηκα ότι θα μπορούσε να γίνει σήμερα ένα ανάλογο ταξίδι για να μελετηθεί η βιοποικιλότητα των ωκεανών, και ειδικότερα του πλαγκτόν και των κοραλλιογενών υφάλων».

Το Tara Oceans έφτασε στον Φλοίσβο στις 25 Νοεμβρίου και θα μείνει στην Ελλάδα μέχρι αύριο για να συλλέξει δείγματα πλαγκτόν που βρίσκονται σε βάθος δύο χιλιάδων μέτρων στις θάλασσές μας. Με την ευκαιρία της επίσκεψης του σκάφους ζητήσαμε από τον Eric Karsenti, επιστημονικό «καπετάνιο» του Tara, να παρουσιάσει ο ίδιος, παρά τον φόρτο εργασιών του, στους αναγνώστες της «Ε» τους άμεσους αλλά και τους απώτερους στόχους αυτής της σημαντικής ερευνητικής αποστολής. Ευχαριστούμε θερμά τη μοριακή βιολόγο και προσωπική φίλη του Ε. Karsenti Λαοκρατία Λάκκα για την πολύτιμη συμβολή της στην υλοποίηση αυτής της συνέντευξης.

Ποιος είναι ο στόχος αυτού του πολύχρονου ερευνητικού ταξιδιού;

«Οι ωκεανοί περιέχουν τεράστιες ποσότητες μικροοργανισμών: ιούς, βακτήρια, πολυκύτταρους και σύνθετους μικροοργανισμούς όπως τα φύκη και άλλους οργανισμούς που τρέφονται από τα φύκη, πολυκύτταρους μικροοργανισμούς που μοιάζουν με μικρά οστρακοειδή ή θαλάσσια έντομα και νύμφες ψαριών. Τα μονοκύτταρα φύκη χρησιμοποιούν την ηλιακή ενέργεια και χημικές ουσίες διαλυμένες στο νερό για να τραφούν (όπως το διοξείδιο του άνθρακα), με αποτέλεσμα οι άλλοι οργανισμοί να βρίσκονται σε εξάρτηση από αυτά. Το σύνολο αυτών των οργανισμών, που αντιστοιχούν σε μια σημαντική μάζα ζωής του πλανήτη, είναι συνεπώς το θεμέλιο της διατροφικής αλυσίδας των ωκεανών. Πρόκειται λοιπόν για τον βιολογικό αντιδραστήρα της θαλάσσιας ζωής. Από την άλλη μεριά, οι εν λόγω οργανισμοί βρίσκονται στο επίκεντρο του πλανητικού μηχανισμού της κλιματικής ρύθμισης, δεδομένου ότι είναι υπεύθυνοι για την παραγωγή της μισής ποσότητας του οξυγόνου που αναπνέουμε αλλά και για την κατακράτηση του διοξειδίου του άνθρακα.

Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε πολλά πράγματα για τη θέση των περισσότερων από αυτούς τους οργανισμούς στο γενεαλογικό δέντρο της ζωής. Η ζωή μάλλον εμφανίστηκε στους ωκεανούς και άρχισε να εξελίσσεται και να διαφοροποιείται μέσα στο θαλάσσιο περιβάλλον. Το περιβάλλον αυτό είναι πολύ διαφορετικό από το χερσαίο περιβάλλον. Πρόκειται για ένα υγρό περιβάλλον χωρίς φυσικά σύνορα, μέσα στο οποίο οι οργανισμοί δεν αισθάνονται παρά ελάχιστα τη βαρύτητα. Συνεπώς μπορούμε με το πρόγραμμά μας να θέσουμε ενδιαφέροντα ερωτήματα σχετικά με τους μηχανισμούς που ρύθμισαν την εξέλιξη των θαλάσσιων μικροοργανισμών.

Ο στόχος λοιπόν του Tara είναι να ανακαλύψει τη θαλάσσια βιοποικιλότητα και να διερευνήσει την ιδιαίτερη φύση της στους ωκεανούς του κόσμου προκειμένου να την κατανοήσουμε καλύτερα, να προσπαθήσουμε δηλαδή να κατανοήσουμε τον τρόπο που εξελίχθηκε κατά το παρελθόν και τον τρόπο που ενδεχομένως θα εξελιχθεί στο άμεσο μέλλον ανάλογα με τις κλιματικές και περιβαλλοντικές αλλαγές».

Γιατί θεωρείτε αναγκαία μια τόσο εκτεταμένη ωκεανογραφική έρευνα; Πιστεύετε ότι τα αποτελέσματά της μπορεί να συμβάλουν στην οικολογική ευαισθητοποίηση των πολιτικών και των κυβερνήσεων;

«Το ερευνητικό μας ταξίδι θα διαρκέσει τρία ολόκληρα χρόνια επειδή τόσος χρόνος απαιτείται για να διασχίσουμε εκατόν πενήντα χιλιάδες χιλιόμετρα θαλάσσιας διαδρομής παίρνοντας δείγματα κάθε δύο μέρες και επειδή θα σταματάμε το ταξίδι εδώ κι εκεί για να στέλνουμε τα δείγματα και τα ευρήματα και για να επισκευάζουμε τα όργανα του πλοίου. Συντρέχουν, πάντως, αρκετοί λόγοι που δικαιολογούν επαρκώς και καθιστούν εξαιρετικά επιτακτική την ανάγκη ολοκλήρωσης αυτής της έρευνας.

Ενας πρώτος και ιδιαίτερα σημαντικός λόγος είναι ότι δεν γνωρίζουμε ακόμη την ακριβή δομή και σύσταση αυτών των οικοσυστημάτων, μολονότι εδώ και πέντε χρόνια διαθέτουμε τα απαραίτητα μέσα για να το κάνουμε, όπως π.χ. τις μεθόδους της γενωμικής και τις νέες ισχυρές απεικονιστικές τεχνικές. Συνεπώς, η έρευνα αυτή ικανοποιεί πρωτίστως γνωστικές μας ανάγκες.

Δεύτερον, αγνοούμε παντελώς πώς θα αντιδράσουν αυτά τα οικοσυστήματα στις αλλαγές της θερμοκρασίας των θαλάσσιων υδάτων οι οποίες προβλέπεται ότι θα επέλθουν τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, είναι γνωστό ότι αρκετά από τα θαλάσσια είδη οργανισμών είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα ακόμη και σε ελάχιστες μεταβολές της θερμοκρασίας, της τάξης του μισού βαθμού! Γνωρίζουμε επίσης ότι όταν αλλάζει ή εξαλείφεται ένας κρίκος αυτής της διατροφικής αλυσίδας, το σύνολο του συγκεκριμένου οικοσυστήματος μπορεί να καταρρεύσει, με αποτέλεσμα, για παράδειγμα, να δημιουργηθούν ωκεάνιες περιοχές χωρίς οξυγόνο, κάτι που προφανώς έχει δραματικές συνέπειες στα ψάρια αλλά και... στην αλιεία. Είναι λοιπόν επιτακτική ανάγκη να κατανοήσουμε βαθύτερα αυτά τα ωκεάνια οικοσυστήματα για να είμαστε σε θέση να προβλέψουμε την εξέλιξή τους σε τοπικό και πλανητικό επίπεδο. Προφανώς, θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να πληροφορήσουμε τους πολιτικούς για τις ανακαλύψεις μας· όμως μόνον ο συνδυασμός των αποτελεσμάτων του Tara και πολλών άλλων ερευνών μπορεί να επιτρέψει κάποια πρόοδο στην επίλυση ενός τόσο πολυσύνθετου προβλήματος».

Πώς, όμως, και πού θα αποθηκευτούν ή θα αναλυθούν όλα τα ευρήματα αυτής της έρευνας; Και κυρίως ποιοι θα έχουν δικαίωμα πρόσβασης σε αυτά;

«Ολα τα δείγματα που συλλέγουμε αποστέλλονται στα ειδικά εργαστήρια που συμμετέχουν στο πρόγραμμα Tara Oceans, τα οποία και οφείλουν να τα αναλύσουν. Ετσι, όλα μας τα ευρήματα στέλνονται κάθε μήνα στα εργαστήρια EMBL της Γερμανίας όπου και ταξινομούνται. Υπάρχουν πολλοί τρόποι ανάλυσης: η ταυτοποίηση των ειδών μέσω της απεικόνισης μεγάλης εμβέλειας, η ποσοτική τους ανάλυση στα συγκεκριμένα περιβάλλοντα, οι γενετικές τους αναλύσεις και τέλος, η ανάλυση των φυσικών, χημικών και ωκεανογραφικών δεδομένων.

Οι ερευνητές που θα αναλύσουν τα δεδομένα και τα ευρήματα είναι τα μέλη της ερευνητικής ομάδας Tara, όμως στο σύνολο των αποτελεσμάτων που θα προκύψουν από αυτές τις αναλύσεις θα έχουν ελεύθερη πρόσβαση όλα τα ενδιαφερόμενα μέλη της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας μέσω ενός δικτύου που θα συνδέεται με την κεντρική βάση των δεδομένων. Φυσικά και άλλα εργαστήρια εκτός αυτών που συνεργάζονται με το Tara Oceans έχουν δυνατότητα να γίνουν συνεργάτες».

Το πρόγραμμα Tara, στην πραγματικότητα, εμπλέκεται άμεσα και συμμετέχει ενεργά στον αγώνα για την προστασία του περιβάλλοντος. Πιστεύετε ότι η παγκόσμια καταστροφή του περιβάλλοντος συνδέεται με την ολοφάνερη παρακμή των δημοκρατικών αξιών στις οικονομικά αναπτυγμένες χώρες; Και πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτή τη μεγάλη οικο-δημοκρατική κρίση;

«Πράγματι, το ερευνητικό πρόγραμμα Tara Oceans συμμετέχει στον αγώνα για την προστασία του περιβάλλοντος τόσο μέσω της παραγωγής νέας γνώσης όσο και μέσω της εκπαίδευσης και πληροφόρησης του ευρύτερου κοινού σχετικά με την ομορφιά, την πολυπλοκότητα και τη στενή αλληλεξάρτηση όλων των συστημάτων ζωής του πλανήτη μας.

Οσον αφορά το θέμα της δημοκρατίας σήμερα, θεωρώ ότι τα προβλήματα που συνδέονται με το περιβάλλον προκύπτουν από την απόσταση και τον αυθαίρετο διαχωρισμό μεταξύ της ταχύτητας με την οποία οι επιστημονικές ανακαλύψεις επιτρέπουν την ανάπτυξη νέων σημαντικών τεχνολογικών επιτεύξεων και την εμφανή ανεπάρκειά μας να διαχειριστούμε προς όφελος του κοινωνικού συνόλου τις επιπτώσεις αυτών των τεχνοεπιστημονικών επιτευγμάτων. Είναι βέβαια προφανές ότι τα δημοκρατικά καθεστώτα είναι τα μόνα που μπορούν να διαχειριστούν αυτά τα προβλήματα και να δράσουν αποτελεσματικά. Ωστόσο, η ίδια η αρχή του οικονομικού συστήματος μέσα στο οποίο ζούμε, και το οποίο βασίζεται στην τυφλή οικονομική ανάπτυξη και στην υπέρμετρη κατανάλωση, οδηγεί αποκλειστικά στην παγκοσμιοποίηση των αρχών της αγοράς και συνεπώς στον εκφυλισμό του περιβάλλοντος. Αυτή ακριβώς η οικολογικά τυφλή παραγωγική υπερδραστηριότητα οδηγεί σε μαζικές τροποποιήσεις της χημείας του πλανήτη και συνεπώς στη δραματική καταστροφή της δυναμικής οικολογικής ισορροπίας του πλανήτη μας.

Επομένως, σήμερα είναι απαραίτητη η ικανοποίηση κάποιων συνθηκών ώστε να σταματήσουμε εγκαίρως να θέτουμε σε κίνδυνο το μέλλον της ζωής στον πλανήτη μας. Πρώτα απ' όλα απαιτείται αγώνας από τους λαούς όλων των χωρών για την καθολική δημοκρατία. Δεύτερον, άμεση προτεραιότητα όλων των δημοκρατικών συστημάτων θα πρέπει να είναι η ορθολογική -επιστημονική, πολιτική και οικονομική- διαχείριση των αγαθών του πλανήτη. Τρίτον, η παγκόσμια οικονομία είναι αναγκαίο να αλλάξει προτεραιότητες, να σταματήσει να αναπτύσσεται προς ένα σύστημα που βασίζεται αποκλειστικά στην αύξηση των καταναλωτικών προϊόντων και του κέρδους. Τέλος, είναι απαραίτητη μια νέα τεχνολογία που δεν θα αποβλέπει αποκλειστικά στο οικονομικό κέρδος, αλλά θα εντάσσεται αρμονικά στο γήινο οικοσύστημα. Ομως για την επίτευξη αυτού του στόχου απαιτείται πρωτίστως η βαθύτερη γνώση του οικοσυστήματος· και το πρόγραμμα Tara συνιστά ένα μικρό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Με άλλα λόγια, το πρόβλημα του περιβάλλοντος είναι ένα κατ' εξοχήν πολιτικό πρόβλημα». *

Ποιος είναι ο Eric Karsenti

Διευθυντής έρευνας του τμήματος κυτταρικής βιολογίας και βιοφυσικής στο Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας (EMBL) στη Χαϊδελβέργη, ένα από τα σημαντικότερα διεθνώς κέντρα έρευνας στο πεδίο της μοριακής βιολογίας, η λειτουργία του οποίου εξασφαλίζεται από κονδύλια για τη δημόσια έρευνα είκοσι κρατών-μελών της Ε.Ε.

Ταυτόχρονα είναι διευθυντής Ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (CNRS) και από το 1999 αντεπιστέλλον μέλος της γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών. Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του στις βιολογικές επιστήμες, έκανε το διδακτορικό του το 1979 στο Ινστιτούτο Παστέρ στο Παρίσι, όπου εργάστηκε στο περίφημο τμήμα ανοσοβιολογίας, την εποχή που διευθυντής του τμήματος αυτού ήταν ο επιφανής Ελληνας ανοσολόγος Στρατής Αβραμέας, δάσκαλος και μέχρι σήμερα φίλος του.

Από εκείνα τα χρόνια ο Eric Karsenti διατηρούσε πολύ στενές σχέσεις με Ελληνες επιστήμονες και διανοουμένους που ζούσαν στο Παρίσι εκείνη τη σκοτεινή για την Ελλάδα εποχή. Μάλιστα, σε όλη τη διάρκεια της επταετίας βοήθησε και συμπαραστάθηκε ενεργά στον αγώνα της ελληνικής κοινότητας ενάντια στη χούντα.

Προλάβετε τη γρίπη των χοίρων

Οι μόνες πύλες εισόδου είναι τα ρουθούνια και το στόμα/ο λαιμός. Σε μια παγκόσμια επιδημία αυτού του είδους, είναι σχεδόν αδύνατο να αποφύγετε την επαφή με τον H1N1 παρά όλες τις προφυλάξεις. Ενώ είστε ακόμα υγιείς και δεν παρουσιάζετε συμπτώματα μόλυνσης από τον Η1Ν1, προκειμένου να αποτρέψετε τον πολλαπλασιασμό του ιού, την επιδείνωση των συμπτωμάτων και την ανάπτυξη δευτεροβάθμιων μολύνσεων, μπορείτε να ακολουθήσετε μερικά πολύ απλά βήματα:

1.Κάνετε δύο φορές την ημέρα γαργάρες με θερμό αλατισμένο νερό ή Listerine. Ο *H1N1 χρειάζεται να παραμείνει στην περιοχή του λαιμού/ ρινικής κοιλότητας για 2-3 ημέρες μετά από την αρχική μόλυνση προκειμένου να πολλαπλασιαστεί και να παρουσιάσει χαρακτηριστικά συμπτώματα. Η απλή γαργάρα αποτρέπει τον πολλαπλασιασμό. Κατά μία έννοια, η γαργάρα με αλατόνερο έχει την ίδια επίδραση σε ένα υγιές άτομο που έχει το Tamiflu σε ένα μολυσμένο. Μην υποτιμήστε αυτήν την απλή, ανέξοδη, και ισχυρή προληπτική μέθοδο.

2. Φυσήξτε τη μύτη σας δυνατά μια φορά την ημέρα και καθαρίστε και τα δύο ρουθούνια με βαμβάκι εμποτισμένο σε αλατόνερο. Αυτό συντελεί πολύ αποτελεσματικά στο να μειωθεί ο πληθυσμός του ιού.

3. Ενισχύστε τη φυσική άμυνα του οργανισμού σας καταναλώνοντας τροφές πλούσιες σε βιταμίνες C και D. Εάν χρησιμοποιήσετε συμπλήρωμα διατροφής βιταμίνης C, σιγουρευτείτε ότι περιέχει και ψευδάργυρο για καλύτερη απορρόφηση.

4. Πιείτε όσο περισσότερα ζεστά ροφήματα (τσάι, καφές, κ.λπ.) μπορείτε. Η κατανάλωση θερμών ροφημάτων έχει την ίδια επίδραση με τις γαργάρες, αλλά με αντίστροφη κατεύθυνση: Ξεπλένουν τους πολλαπλασιασθέντες ιούς από το λαιμό στο στομάχι όπου δεν μπορούν να επιζήσουν, να πολλαπλασιαστούν ή να κάνουν οποιαδήποτε ζημιά.

Περίπτωση παρενέργειας ύστερα από εμβολιασμό κατά της νέας γρίπης στη Σλοβενία

Μία 77χρονη γυναίκα στη Σλοβενία, η οποία εμβολιάστηκε την Τετάρτη με το εμβόλιο κατά της νέας γρίπης, λίγα λεπτά μετά τον εμβολιασμό της, παρουσίασε καρδιακή αρρυθμία και καρδιακή ανακοπή, αλλά επανήλθε ο σφυγμός της και νοσηλεύεται στο νοσοκομείο, ανακοινώθηκε χθες το απόγευμα από τις σλοβενικές υγειονομικές αρχές.

Η γυναίκα ανήκει στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού με χρόνιο νόσημα, στις οποίες συνίσταται να εμβολιαστούν.

Ο υπουργός Υγείας της Σλοβενίας Μπορούτ Μίκλαβτσιτς δήλωσε, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, ότι πρόκειται για το πρώτο τέτοιου είδους περιστατικό, τονίζοντας ότι οι αντιδράσεις στο εμβόλιο, εκτός από το οίδημα στο σημείο της ένεσης, είναι πολύ σπάνιες και ότι δεν έχει αποδειχθεί ότι η αρρυθμία και η καρδιακή ανακοπή ήταν συνέπεια του εμβολιασμού, αλλά το ενδεχόμενο αυτό μελετάται.

Στη Σλοβενία έχουν εμβολιαστεί με το εμβόλιο κατά της νέας γρίπης περίπου 30.000 άτομα. Ο εμβολιασμός γίνεται σε κατά τόπους υπηρεσίες δημόσιας υγείας με το εμβόλιο της εταιρίας Γκλάξο Σμιθ κλαϊν (Glkaxo Smith Kline), αλλά έχει γίνει παραγγελία και άλλων 5.000 δόσεων από την εταιρία Μπάξτερ (Baxter).

Μέχρι σήμερα δύο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από αναπνευστικά προβλήματα και διαπιστώθηκε ότι είχαν προσβληθεί από τη νέα γρίπη.

Ερευνα: Η μορφίνη συμβάλλει στην εξάπλωση του καρκίνου

Η μορφίνη, η οποία συχνά χορηγείται στους ασθενείς για να ανακουφίσει τους πόνους τους από μια χειρουργική επέμβαση ή από τους καρκινικούς όγκους, μπορεί στην πραγματικότητα να ενθαρρύνει και να συμβάλλει στην εξάπλωση του καρκίνου στο σώμα του ασθενούς, σύμφωνα με εργαστηριακές έρευνες αμερικανών επιστημόνων.

Οι αμερικανοί ερευνητές του πανεπιστημίου του Σικάγο, υπό τον καθηγητή ιατρικής Πάτρικ Σίγκλετον, σύμφωνα με το BBC, δήλωσαν ότι η συγκεκριμένη οπιούχα ουσία διαπιστώθηκε ότι βοηθά στην ανάπτυξη νέων αιμοφόρων αγγείων που τροφοδοτούν τους όγκους με οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες, συμβάλλοντας έτσι στην περαιτέρω ανάπτυξή τους.

Υποστηρίζουν δηλαδή ότι η μορφίνη εμφανίζεται να διευκολύνει τα καρκινικά κύτταρα να επεκταθούν σε άλλους ιστούς και έτσι να εξαπλωθούν.

Μιλώντας σε συνέδριο του Αμερικανικού Συλλόγου Ερευνών για τον Καρκίνο, στη Βοστώνη, οι ερευνητές ανέφεραν επίσης ότι έχουν βρει ένα φάρμακο που καταπολεμά αυτές τις παρενέργειες της μορφίνης.

Σύμφωνα με τον δρα Σίγκλετον, το MNTX, ένα φάρμακο που είχε ανακαλυφθεί στη δεκαετία του΄80, για να καταπολεμήσει τη δυσκοιλιότητα που φέρνει η μορφίνη, φαίνεται να βοηθά επίσης στην καταπολέμηση των παρενεργειών της ουσίας, χωρίς αυτή να χάνει τη βασική ιδιότητα ανακούφισης από τον πόνο.

Πειράματα που έγιναν από τους ερευνητές του πανεπιστημίου του Σικάγο σε ποντίκια με καρκίνο των πνευμόνων, έδειξαν ότι το συγκεκριμένο φάρμακο εμπόδισε τη μορφίνη να βοηθήσει στην ανάπτυξη των όγκων και μείωσε κατά 90% την εξάπλωση του καρκίνου στα πειραματόζωα.

«Αν αυτό επιβεβαιωθεί κλινικά, τότε μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που κάνουμε χειρουργική αναισθησία για τους ασθενείς με καρκίνο», δήλωσε ο Σίγκλετον, που πρόσθεσε ότι παράλληλα «θα μπορούσαν να αναζητηθούν δυνητικές νέες εφαρμογές γι' αυτή τη νέα τάξη φαρμάκων».

Όμως, όπως εκτιμούν άλλοι ειδικοί, θα χρειαστούν και άλλες έρευνες, πριν αποφασιστούν οποιεσδήποτε αλλαγές στην χρήση της μορφίνης για τη θεραπεία των ασθενών.

Επιρρεπείς σε καρκίνους όσοι εργάζονται βράδυ

Τα άτομα που εργάζονται σε νυχτερινή βάρδια είναι πιο επιρρεπή σε καρκίνους όπως αυτούς του μαστού, του προστάτη και του παχέως εντέρου, σύμφωνα με έρευνα Αυστραλών επιστημόνων.

Ήδη, είναι γνωστό ότι τα άτομα που δουλεύουν νυχτερινές ώρες, παρουσιάζουν πιο συχνά από τον γενικότερο πληθυσμό, παθήσεις όπως διαβήτη και καρδιοπάθειες, τώρα, όμως, οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Σίδνεϊ αναφέρουν ότι η διαταραχή στο ορμονικό σύστημα των ατόμων που δεν κοιμούνται την νύχτα, αδυνατίζει το ανοσοποιητικό σύστημα με αποτέλεσμα ο οργανισμός τους να κινδυνεύει περισσότερο από τον καρκίνο.

Σύμφωνα με την καθηγήτρια Ναόμι Ρότζερς, υπεύθυνη του Ινστιτούτου Brain and Mind Institute του Πανεπιστημίου Σίδνεϊ, που διεξήγε τη συγκεκριμένη έρευνα, η μελατονίνη - ορμόνη που παράγεται από τον εγκέφαλο και βοηθά τον οργανισμό μας να γνωρίζει πότε είναι ώρα για ύπνο και πότε είναι η ώρα για να ξυπνήσουμε - ενεργοποιείται από το σκοτάδι και απενεργοποιείται από το φως.

Κατά τη διάρκεια της έρευνας, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι σε πειραματόζωα η μελατονίνη βοηθούσε στην καταπολέμηση όγκων, ενώ η επάρκειά της συνέδραμε στην ανάπτυξη καρκινογόνων όγκων.

«Η μελατονίνη έχει βασικά ρόλο ως βιολογικό ρολόι του ανθρώπινου οργανισμού. Έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες και ενισχύει το ανοσολογικό σύστημα δηλαδή το σύστημα άμυνας του σώματος μας», ανέφερε, συγκεκριμένα, η κ. Ρότζερς.

«Η μείωση της παραγωγής της μελατονίνης στους ανθρώπους λόγω του ότι εκτίθενται πολύ περισσότερες ώρες στο φως εξαιτίας του τεχνητού φωτισμού τη νύχτα, είναι μια από τις αιτίες της μεγάλης αύξησης καρκίνων και συγκεκριμένα αυτών του μαστού προστάτη και παχέως εντέρου», ανέφερε η κ. Ρότζερς παρουσιάζοντας την έρευνα του Ινστιτούτου στην ετήσια συνεδρίαση της Κλινικής Ογκολογικής Εταιρίας Αυστραλίας.

Νέα δεδομένα για την προληπτική ιατρική στις γυναίκες

Οι γυναίκες στις ΗΠΑ θα πρέπει να υποβάλλονται στην εξέταση για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας στα 21 και οι περισσότερες δεν χρειάζεται να κάνουν ετησίως το τεστ Παπ, σύμφωνα με νέες οδηγίες που δόθηκαν στη δημοσιότητα και στοχεύουν να μειώσουν τον κίνδυνο από την περιττή θεραπεία.

Οι οδηγίες του Αμερικανικού Κολλεγίου Μαιευτήρων και Γυναικολόγων (ACOG) αναφέρουν ότι οι γυναίκες κάτω των 30 ετών θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας κάθε δύο χρόνια αντί για κάθε χρόνο. Και οι γυναίκες άνω των 30 κάθε τρία χρόνια.

Οι νέες συστάσεις βασίζονται σε επιστημονικά στοιχεία που δείχνουν ότι οι συχνότερες εξετάσεις οδηγούν στην υπερβολική θεραπεία και αυτό μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες που έχει μία νεαρή γυναίκα να κυοφορήσει επιτυχώς.

«Η υπερβολή στη θεραπευτική αγωγή για δευτερεύουσες ανωμαλίες στο τεστ Παπ νεαρών γυναικών και εφήβων μπορεί να οδηγήσει σε επιπτώσεις όπως- κάποιες φορές- σε πρόωρη γέννα. Αυξάνει τον κίνδυνο», εξηγεί ο δρ Τόμας Χέρτζογκ του πανεπιστημίου Columbia στη Νέα Υόρκη, ο οποίος προεδρεύει της επιτροπής του ACOG για το γυναικείο καρκίνο.

«Ο πρόωρος τοκετός έχει εξελιχθεί σε τεράστιο πρόβλημα στις ΗΠΑ και ενέχει τον κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών για το έμβρυο», λέει η δρ Τζένιφερ Μιλοσαβίγιεβιτς, μαιευτήρας-γυναικολόγος στο Henry Ford Health System, στο Ντιτρόιτ, το οποίο στηρίζει τις προτάσεις. «Αυτές οι νέες οδηγίες θα μας επιτρέψουν να αποφύγουμε τις περιττές διαδικασίες στις σεξουαλικά ενεργές έφηβες», ανέφερε σε e-mail της.

Οι οδηγίες δεν αναμένεται να προκαλέσουν τόσο έντονες αντιδράσεις όπως εκείνες που ακολούθησαν τις νέες οδηγίες για τη μαστογραφία, πριν από λίγες μέρες, και οι οποίες βασίζονταν κυρίως σε προβολές από υπολογιστή, είπε σε τηλεφωνική του συνέντευξη ο δρ Λεν Λίχτενφελντ του American Cancer Society.

Οι προηγούμενες συστάσεις έκαναν λόγο για ετήσιο έλεγχο για τον καρκίνο του τραχήλου, τρία χρόνια μετά την έναρξη της σεξουαλικής ζωής μίας γυναίκας ή στην ηλικία των 21 ετών. Παρότι το ποσοστό μόλυνσης με τον ιό HPV είναι υψηλό στον πληθυσμό, τα ποσοστά του καρκίνου του τραχήλου είναι χαμηλά.

Ο Χέρτζογκ είπε ότι οι νέες συστάσεις βασίζονται σε μελέτες που υποδηλώνουν ότι η εξέταση σε ηλικία μικρότερη των 21 μάλλον κακό παρά καλό κάνει. «Υπερ-διαγιγνώσκουμε και υπερ-θεραπεύουμε τις έφηβες και τις πολύ νεαρές γυναίκες», είπε ο Χέρτζογκ σε τηλεφωνική του συνέντευξη.

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ένας αργά εξελισσόμενος τύπος καρκίνου, ο οποίος προκαλείται από την έκθεση σε συγκεκριμένα στελέχη του ιού των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων, γνωστού ως Human Papilloma Virus ή HPV, ένα κοινό σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα ανάμεσα σε γυναίκες και άνδρες.

«Οι γυναίκες δεν παθαίνουν αμέσως καρκίνο του τραχήλου. Μολύνονται με τον σεξουαλικά μεταδιδόμενο ιό HPV, ο οποίος προκαλεί προκαρκινικές ανωμαλίες στον τράχηλο της μήτρας και καρκίνο του τραχήλου. Χρειάζονται πολλά χρόνια για να εξελιχθεί από μόλυνση με HPV σε πλήρως εξελιγμένο καρκίνο του τραχήλου», λέει η Μιλοσαβίγιεβιτς. Για το λόγο αυτό, όπως εξηγεί η ίδια, η αλλαγή στο χρόνο εξέτασης δεν σημαίνει ότι θα περάσουν απαρατήρητοι περισσότεροι καρκίνοι του τραχήλου.

Σύμφωνα με την ίδια, οι περισσότεροι θάνατοι από καρκίνο του τραχήλου στις ΗΠΑ εμφανίζονται σε γυναίκες που ελέγχονται πολύ αραιά ή καθόλου. «Το μήνυμα που πρέπει να περάσει στις γυναίκες είναι ότι πρέπει να συνεχίσετε να κάνετε τεστ Παπ», τονίζει η ίδια.

Ο ιός HPV είναι το συνηθέστερο σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα στον κόσμο. Περίπου 20 εκατομμύρια αμερικανίδες έχουν μολυνθεί με τον ιό, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία. Τα τελευταία 30 χρόνια, τα ποσοστά καρκίνου του τραχήλου στις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά το ήμισυ και πλέον, χάρη-κυρίως- στη διαδεδομένη εξέταση του Παπ τεστ.

Πρωτοποριακή μέθοδος διόρθωσης καταρράκτη και αστιγματισμού ταυτόχρονα

Πραγματοποιείται στο νοσοκομείο Παπαγεωργίου.

Ο αστιγματισμός μπορεί πλέον να διορθωθεί με την ένθεση τορικών (αστιγματικών) ενδοφακών στο μάτι μετά από επέμβαση φακοθρυψίας (καταρράκτη). Στην Ελλάδα η δυνατότητα αυτή παρέχεται μόνον όταν ο αστιγματισμός συνυπάρχει με καταρράκτη. Ωστόσο στην Αμερική για τη διόρθωση του αστιγματισμού χρησιμοποιούνται ενδοφακοί που προορίζονται για τη διόρθωση του καταρράκτη ακόμη και όταν δεν υπάρχει καταρράκτης.

Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται εδώ και ένα χρόνο στο νοσοκομείο Παπαγεωργίου της Θεσσαλονίκης το οποίο πρωτοπορεί πανελλαδικά στη ταυτόχρονη διόρθωση του καταρράκτη και του προϋπάρχοντα αστιγματισμού.

«Ο αστιγματισμός είναι μια ανωμαλία του κερατοειδούς που παρατηρείται στο 15-20% του γενικού πληθυσμού και ένα ποσοστό 10% χρήζει διόρθωσης είτε με γυαλιά είτε με διαθλαστική χειρουργική. Η διόρθωση του αστιγματισμού με λέιζερ εφαρμόζεται τη χώρα μας εδώ και μια πενταετία σε ιδιωτικά ιατρικά κέντρα. Όταν ο αστιγματισμός συνυπάρχει με καταρράκτη υπάρχει η δυνατότητα διόρθωσης με την ένθεση των κατάλληλων ενδοφακών. Συνήθως ο καταρράκτης εμφανίζεται σε μεγαλύτερες ηλικίες αλλά υπάρχει και σε νεαρές ηλικίες ο συγγενής καταρράκτης ή καταρράκτης που προκαλείται από τραυματισμό. Επομένως η επέμβαση αυτή μπορεί να γίνει όταν συνυπάρχει αστιγματισμός και καταρράκτης σε νεαρή ηλικία, ή σε μεγαλύτερη ηλικία όταν εμφανιστεί πλέον ο καταρράκτης» εξήγησε ο λέκτορας οφθαλμολογίας στο ΑΠΘ, Γιάννης Τσινόπουλος, με αφορμή ημερίδα με θέμα «Αστιγματισμός, θεωρία, πράξη, θεραπεία» που θα πραγματοποιηθεί αύριο στο νοσοκομείο Παπαγεωργίου.

Κίνδυνος για την καρδιά το αργό βάδισμα

Οι ηλικιωμένοι που περπατάνε αργά, αντιμετωπίζουν τριπλάσιο κίνδυνο να πεθάνουν από καρδιά, σε σχέση με όσους βαδίζουν με πιο γρήγορο ρυθμό, σύμφωνα με μια νέα μεγάλη γαλλική επιστημονική έρευνα, την πρώτη του είδους της διεθνώς.

Αν και δεν είναι ξεκάθαρο γιατί αυτό συμβαίνει, οι ερευνητές συστήνουν στους γιατρούς να ελέγχουν κατά καιρούς την ταχύτητα βαδίσματος ιδίως των γηραιότερων ασθενών τους, για να έχουν μια πιθανή έγκαιρη ένδειξη κυκλοφορικών και αγγειακών προβλημάτων.

Σε γενικές γραμμές, η ταχύτητα βαδίσματος αντανακλά την γενική κατάσταση υγείας και την άνεση κινήσεων κάποιου, ενώ προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι οι ηλικιωμένοι, οι οποίοι βαδίζουν αργά, κινδυνεύουν περισσότερο από πτώση, σωματική αναπηρία, εισαγωγή στο νοσοκομείο και άλλα προβλήματα υγείας.

Στη νέα έρευνα, οι Γάλλοι πανεπιστημιακοί ερευνητές (νευρολόγοι, επιδημιολόγοι και γηρίατροι) παρακολούθησαν, επί μια πενταετία, μια μεγάλη ομάδα περίπου 3.200 ατόμων ηλικίας 65 - 85 ετών, η ταχύτητα βαδίσματος των οποίων σε μια απόσταση έξι μέτρων καταγραφόταν κατά τακτά χρονικά διαστήματα.

Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο "British Medical Journal" (Βρετανικό Ιατρικό Περιοδικό), διαπίστωσε ότι όσοι βάδιζαν πιο αργά κατά μέσο όρο μέσα σε αυτή την πενταετία, ήταν τέσσερις φορές πιο πιθανό να πεθάνουν σε αυτό το χρονικό διάστημα σε σχέση με όσους βάδιζαν πιο γρήγορα.

Όταν οι ερευνητές ανέλυσαν πιο συγκεκριμένα τις αιτίες θανάτου, βρήκαν ότι όσοι περπατούσαν αργά, ήταν τρεις φορές πιθανότερο να πεθάνουν από καρδιά, ενώ δεν διαπιστώθηκε σχέση ανάμεσα στο αργό βάδισμα και σε άλλες αιτίες θανάτου.

Οι ερευνητές απομόνωσαν διάφορους παράγοντες που μπορεί να επηρέαζαν την ταχύτητα βαδίσματος ή την εμφάνιση καρδιοπάθειας (όπως Πάρκινσον, άνοια, πίεση αίματος, κάπνισμα, μειωμένη φυσική άσκηση κ.α.) και βρήκαν ότι, ακόμα και έπειτα από αυτές τις προσαρμογές, όσοι περπατάνε αργά, κινδυνεύουν αρκετά περισσότερο να πεθάνουν από καρδιά.

Οι ερευνητές δεν μπορούν να εξηγήσουν πλήρως το πόρισμα της μελέτης τους, αν και εκτιμούν ότι η ικανότητα κίνησης ενός ατόμου εξαρτάται από τη σκλήρυνση των αρτηριών του, κάτι που επίσης οδηγεί σε καρδιακά προβλήματα.

Όπως ανέφεραν, αν κάποιος αισθανθεί ότι, από κάποια στιγμή και μετά, το βάδισμά του επιβραδύνεται για κάποιο λόγο σε μόνιμη βάση, θα πρέπει να συζητήσει το ζήτημα με το γιατρό του.

Νέες θεραπείες για την ρευματοειδή αρθρίτιδα

Η έγκαιρη διάγνωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας είναι το« κλειδί» για την αποτελεσματική θεραπεία. Μεγάλη πρόοδος στην αντιμετώπιση της νόσου έχει γίνει τα τελευταία χρόνια, έτσι ώστε ο όρος «παραμορφωτική αρθρίτιδα» σιγά σιγά να καταργείται.

Πρόκειται για την πιο συχνή μορφή χρόνιας αρθρίτιδας, που προσβάλλει εκατομμύρια ανθρώπους κάθε ηλικίας, ακόμη και παιδιά. Ο όρος «ρευματοειδής αρθρίτιδα» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Sir Alfred Garrod στο Λονδίνο το 1859, αλλά αναφορές στη νόσο υπάρχουν σε κείμενα του 123 μ.Χ.

Τα 5 συμπτώματα

Η ασθένεια εκδηλώνεται με: πόνο, πρήξιμο, δυσκαμψία (περιορισμό στην κίνηση και λειτουργία της άρθρωσης), θερμότητα στην περιοχή (το δέρμα πάνω από την άρθρωση είναι ζεστό), ερυθρότητα στην περιοχή (το δέρμα πάνω από την άρθρωση γίνεται κόκκινο).

«Συχνά μια αρθρίτιδα εκδηλώνεται μόνο με ορισμένα από τα παραπάνω πέντε χαρακτηριστικά», λέει ο ρευματολόγος, καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Πέτρος Σφηκάκης. «Όταν, όμως, υπάρχει μόνο πόνος, τότε πρόκειται συνήθως για αρθραλγία, κατάσταση που είναι διαφορετική από την αρθρίτιδα, λιγότερο σοβαρή και μη ειδική (π.χ. η γρίπη μπορεί να προκαλεί αρθραλγίες)».

Αρθρίτιδα σημαίνει φλεγμονή του αρθρικού υμένα, που οφείλεται πάντα σε κάποιο παθολογικό αίτιο. «Αντίθετα, ο όρος οστεοαρθρίτιδα, που ακούμε πολύ συχνά, σημαίνει κάτι διαφορετικό», διευκρινίζει ο καθηγητής.« Η οστεοαρθρίτιδα είναι η εκφύλιση του χόνδρου των οστών που αποτελούν την άρθρωση. Η εκφύλιση των χόνδρων συμβαίνει αναπόφευκτα με την πάροδο της ηλικίας (σαν τα άσπρα μαλλιά)».

Εάν η ρευματοειδής αρθρίτιδα εμφανιστεί, παραμένει για όλη την υπόλοιπη ζωή. Η φλεγμονή, σύμφωνα με τον κ. Σφηκάκη, αρχίζει από τη μεμβράνη που καλύπτει την άρθρωση (τον αρθρικό υμένα), αλλά εξαπλώνεται στους γύρω γύρω ιστούς, κάνοντας την κίνηση δύσκολη και επώδυνη. Η φλεγμονή οδηγεί σε αλλαγή του σχήματος της άρθρωσης και στην καταστροφή της.

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα συνήθως προσβάλλει συμμετρικά _ δηλαδή, τόσο δεξιά όσο και αριστερά _ τις αρθρώσεις των δακτύλων των χεριών, τους καρπούς, τους αγκώνες, τα ισχία, τα γόνατα και τους αστραγάλους. Δεν προσβάλλονται ποτέ από τη νόσο οι τελευταίες αρθρώσεις των δακτύλων και η οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης.

Στην Ελλάδα, η επίπτωση της νόσου είναι μικρότερη από τις αγγλοσαξονικές χώρες. «Επιπλέον, η νόσος στη χώρα μας εμφανίζει κλινικές, ορολογικές και γενετικές διαφορές σε σχέση με τις χώρες της Β. Ευρώπης», λέει ο αναπληρωτής καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Αθανάσιος Τζιούφας. «Δηλαδή, έχει μικρότερο ποσοστό εξωαρθρικών εκδηλώσεων και διαβρώσεων στις αρθρώσεις, μεγαλύτερο ποσοστό αντισωμάτων κατά του ενδοκυττάριου αυτοαντιγόνου Rο/SSA, ενώ ο γονότυπος DRB1 που συναντάται σε ποσοστό περίπου 70% στις χώρες της Β. Ευρώπης ανευρίσκεται περίπου στο 40% των Ελλήνων ασθενών. Η ηπιότερη κλινική εικόνα της νόσου παρατηρείται και σε άλλες μεσογειακές χώρες και ενδεχομένως να οφείλεται στην ηλιοφάνεια και τη μεσογειακή διατροφή».

Οι σύγχρονες θεραπείες

Κανένας ασθενής με ρευματοειδή αρθρίτιδα δεν πρέπει να αρκείται μόνο σε αντιφλεγμονώδη φάρμακα και παυσίπονα. «Αν και μπορεί με αυτά να μην πονά ιδιαίτερα, η φλεγμονή δεν αντιμετωπίζεται ουσιαστικά και οι βλάβες στις αρθρώσεις προχωρούν και καταλήγουν σε παραμορφώσεις», προειδοποιεί ο κ. Σφηκάκης. Τα ειδικά φάρμακα λέγονται «τροποποιητικά» της νόσου και τα δημοφιλέστερα είναι η μεθοτρεξάτη, η λεφλουνομίδη και η υδροξυχλωροκίνη.

«Τα φάρμακα αυτά μπορεί να έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες, αυτές είναι όμως αναστρέψιμες εάν εντοπισθούν εγκαίρως _ γι' αυτό και η συχνή παρακολούθηση από τον ρευματολόγο είναι απαραίτητη», λέει ο κ. Σφηκάκης. «Συχνά, χρησιμοποιούνται επικουρικά και μικρές δόσεις κορτικοειδών, πάντα με οδηγία του ρευματολόγου».

Την τελευταία δεκαετία χρησιμοποιούνται με επιτυχία οι «βιολογικές» θεραπείες, δηλαδή φάρμακα που αδρανοποιούν ουσίες ή κύτταρα που διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη διαδικασία της χρόνιας φλεγμονής και την αρθρική καταστροφή. Οι βιολογικές θεραπείες είναι μονοκλωνικά αντισώματα ή διαλυτοί υποδοχείς οι οποίοι εξουδετερώνουν πρωτεΐνες που εμπλέκονται άμεσα στη φλεγμονή (π.χ. TNFα), είτε υποδοχείς στα κύτταρα τέτοιων πρωτεϊνών (π.χ. IL-6), είτε ομάδες κυττάρων που εμπλέκονται με διάφορους μηχανισμούς στη φλεγμονή της ΡΑ (π.χ. Β-λεμφοκύτταρα). Σήμερα, είναι διαθέσιμα στην Ελλάδα τα εξής φάρμακα αυτής της κατηγορίας (ενώ σύντομα αναμένονται και άλλα): Tocilizumab, Infliximab, Etanercept, Adalimumab Anakinra, Rituximab, Abatacept.

«Οι βιολογικές θεραπείες είναι αποτελεσματικές και ασφαλείς, αλλά το πότε, σε ποιον και για πόσο καιρό θα χορηγηθούν είναι απόφαση έμπειρου ρευματολόγου», επισημαίνει ο κ. Σφηκάκης.

Τα τελευταία χρόνια, ο εντοπισμός των ασθενών με πρώιμη αρθρίτιδα, ο καθορισμός κριτηρίων πρόγνωσης διαβρωτικής νόσου και η εισαγωγή στην καθημερινή πράξη στοχευμένων θεραπειών με βιολογικούς παράγοντες έχουν συνεισφέρει στην πλήρη ύφεση της νόσου στην πρώιμη ρευματοειδή αρθρίτιδα και στη «χαμηλή δραστηριότητα» της εγκατεστημένης νόσου.

«Υπάρχουν τελευταία πολύ καλά δεδομένα για φάρμακα τα οποία αναστέλλουν την ενεργοποίηση του ανοσολογικού συστήματος (όπως η πρωτεΐνη CTLA – 4Tg), αλλά και για το μονοκλωνικό αντίσωμα το οποίο αναστρέφει τη λειτουργία του υποδοχέα της κυτταροκίνης IL-6, μιας πρωτεΐνης η οποία συμμετέχει με καίριο ρόλο στη φλεγμονή, όπως ο TNF-α», λέει ο κ. Τζιούφας. «Η τελευταία αυτή επιλογή είναι επίσης εξαιρετικά χρήσιμη για τις συστηματικές μορφές της νεανικής ρευματοειδούς αρθρίτιδας».

Ο κίνδυνος

H πρόγνωση της νόσου, εάν αφεθεί χωρίς αποτελεσματική θεραπεία, δεν είναι καλή. «Εκτός από την κακή ποιότητα ζωής μειώνει το προσδόκιμο της επιβίωσης τουλάχιστον κατά μία δεκαετία», υπογραμμίζει ο κ. Σφηκάκης. «Η κυριότερη αιτία θανάτου είναι τα καρδιαγγειακά επεισόδια, λόγω της βλαπτικής δράσης της χρόνιας φλεγμονής στα αγγεία».

Πολλές νέες μελέτες δείχνουν ότι όσο πιο σοβαρή είναι η χρόνια φλεγμονή τόσο υψηλότερος είναι ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά επεισόδια, αγγίζοντας ποσοστό παρόμοιο με αυτό που έχουν οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη.

Τα αίτια

Δεν υπάρχει ένα υπεύθυνο αίτιο ή τουλάχιστον δεν έχει ανακαλυφθεί ακόμη. «Η ρευματοειδής αρθρίτιδα θεωρείται σήμερα αυτοάνοσο νόσημα. Δηλαδή, για άγνωστους λόγους ο οργανισμός στρέφεται μέσω του ανοσολογικού συστήματος εναντίον του εαυτού του», εξηγεί ο κ. Σφηκάκης. «Αν και η νόσος δεν είναι καθαρά κληρονομική, η πιθανότητα να προσβληθεί κάποιος είναι μεγαλύτερη εάν στην οικογένεια υπάρχει ήδη κάποιος άλλος που έχει ρευματοειδή αρθρίτιδα ή άλλο αυτοάνοσο νόσημα».

Η εξέλιξη της νόσου

Όταν αρχίζει η φλεγμονή, συνήθως προσβάλλονται πρώτα οι αρθρώσεις των χεριών και οι καρποί. Το χαρακτηριστικό της δυσκαμψίας είναι ότι γίνεται περισσότερο έντονη ύστερα από παρατεταμένη ακινησία (π.χ. όταν ξυπνάμε).

«Επειδή η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι ωστόσο νόσος που προσβάλλει όλο το σώμα, συχνά προηγούνται τα "συστηματικά" συμπτώματα», επισημαίνει ο κ. Σφηκάκης. «Έτσι, οι ασθενείς μπορεί στην αρχή να παραπονούνται για αδυναμία, κούραση, ανορεξία, απώλεια βάρους ή και χαμηλό πυρετό. Καθώς η νόσος προχωρά, μπορεί να προσβληθούν και όργανα και να εμφανιστεί πλευρίτιδα, περικαρδίτιδα, φλεγμονή στα μάτια, ρευματικά οζίδια στο δέρμα και άλλες σπανιότερες εκδηλώσεις».

Στο 20% των Ελλήνων ασθενών εμφανίζονται εξωαρθρικές εκδηλώσεις.

Η διάγνωση

Ο γιατρός _ ο παθολόγος, ο γενικός γιατρός ή ο ορθοπεδικός _ πρέπει να είναι σε θέση να υποψιασθεί τη διάγνωση, ώστε να παραπέμψει τον ασθενή σε ειδικό ρευματολόγο. «Δυστυχώς, αυτό δεν συμβαίνει πάντα, διότι σε ορισμένους ασθενείς η κλινική εικόνα δεν είναι τυπική, συγχέεται με άλλες καταστάσεις που προκαλούν αρθραλγίες», λέει ο κ. Σφηκάκης. «Ο ειδικός ρευματολόγος _ και όχι ορθοπεδικός _ θα είναι ο γιατρός που θα θέσει την οριστική διάγνωση».

Πρέπει να αποκλεισθούν άλλα νοσήματα με παρόμοια συμπτώματα, όπως η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, η ψωριασική αρθρίτιδα, οι αντιδραστικές αρθρίτιδες, η ινομυαλγία, η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, η σκληροδερμία, η δερματομυοσίτιδα και οι αγγειίτιδες. «Αν και υπάρχουν εξετάσεις που βοηθούν, η διάγνωση στην αρχή της νόσου γίνεται πάντα κλινικά και όχι από τις εξετάσεις», κατά τον κ. Σφηκάκη. «Η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική, γιατί όσο γρηγορότερα τεθεί η διάγνωση τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση του ασθενούς».

Η αντιμετώπιση

Η θεραπεία πρέπει να αρχίζει αμέσως. «Το κομβικό σημείο στη θεραπευτική αντιμετώπιση είναι η επιθετική θεραπεία αμέσως μόλις διαγνωστεί η νόσος», τονίζει ο κ. Τζιούφας. «Πλήθος μελετών έχουν καταδείξει ότι η εντατική και επιθετική θεραπεία από την αρχή της νόσου προλαμβάνει ή περιορίζει σε μεγάλο βαθμό τη διάβρωση και συνεπώς την καταστροφή της άρθρωσης».

Η αγωγή είναι εξατομικευμένη. «Ο προγραμματισμός της θεραπείας είναι διαφορετικός για κάθε ασθενή, τόσο γιατί η νόσος δεν είναι το ίδιο σοβαρή σε όλους όσο και γιατί οι ανάγκες κάθε ασθενούς είναι διαφορετικές», λέει ο κ. Σφηκάκης. «Η θεραπεία συνίσταται κυρίως σε φάρμακα, αλλά τόσο η ανάπαυση όσο και ειδικό για τον καθένα πρόγραμμα ασκήσεων είναι απαραίτητα στοιχεία της θεραπείας».

Στόχος της φαρμακευτικής θεραπείας είναι η ύφεση της φλεγμονής. «Προσπαθούμε, δηλαδή, να "κοιμίσουμε" τη νόσο, γιατί δυστυχώς η εξάλειψη δεν είναι ακόμα εφικτή», εξηγεί ο κ. Σφηκάκης.

Η ταυτότητα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας

_ Εμφανίζεται κυρίως στις ηλικίες 30-50 ετών

_ Οι γυναίκες προσβάλλονται 2-3 φορές συχνότερα από τους άνδρες

_ 24 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο (πάνω από 6,2 εκατομμύρια στην Ευρώπη) πάσχουν

_ Στην Ελλάδα πάσχουν 70.000 - 100.000 ενήλικες

_ Το 50% των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα εγκαταλείπουν την εργασία τους (με πρόωρη συνταξιοδότηση αναπηρίας), 10 χρόνια μετά την έναρξη της νόσου

_ 42 δισ. ευρώ το συνολικό ετήσιο κόστος στη Δ. Ευρώπη και 41,6 δισ. στη Β. Αμερική

_ 13.500 ευρώ τον χρόνο το μέσο κόστος ανά ασθενή στην Ευρώπη

Ελπίδες για μελλοντική θεραπεία του συνδρόμου Ντάουν

Η αύξηση των επιπέδων του νευροδιαβιβαστή νορεπινεφρίνης (μιας χημικής ουσίας-αγγελιαφόρου στον εγκέφαλο) θα μπορούσε να θεραπεύσει τα συμπτώματα του συνδρόμου Ντάουν, σύμφωνα με νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα, που βασίστηκε σε πειράματα με ποντίκια.

Η έρευνα των επιστημόνων της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Στάνφορντ και του Παιδιατρικού Νοσοκομείου «Λουσίλ Πάκαρντ» της Καλιφόρνιας, υπό το νευροβιολόγο Αχμάντ Σαλεχί, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Science Transnational Medicin».

Η μελέτη είναι η πρώτη μέχρι σήμερα που στοχεύει στην θεραπεία του συνδρόμου Ντάουν μέσω επέμβασης στο σύστημα της νορεπινεφρίνης. Σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι πιθανό ότι μια έγκαιρη παρέμβαση στο επίπεδο της νορεπινεφρίνης μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση των νοητικών και γνωσιακών λειτουργιών των παιδιών με σύνδρομο Ντάουν και να αντιστρέψει το μαθησιακό έλλειμμά τους και την ανικανότητα μνήμης.

Αν και τα παιδιά με σύνδρομο Ντάουν δεν έχουν αναπτυξιακή καθυστέρηση κατά τη γέννησή τους (η ασθένεια εμφανίζεται περίπου στο ένα στα 800 παιδιά που γεννιέται), με το πέρασμα του χρόνου μένουν πίσω νοητικά, εμφανίζοντας μαθησιακές δυσκολίες και δυσκολία συγκράτησης πληροφοριών.

Τα παιδιά με σύνδρομο Ντάουν γεννιούνται με ένα έξτρα αντίγραφο του χρωμοσώματος 21, με συνέπεια να έχουν πρόσθετα αντίγραφα εκατοντάδων γονιδίων, κάτι που -με κάποιο τρόπο- επιδρούν αρνητικά στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και οδηγούν σε μικρότερες ή μεγαλύτερες μαθησιακές δυσκολίες.

Τα πειράματα με ποντίκια, στα οποία χορηγήθηκαν αυξημένες ποσότητες του συγκεκριμένου νευροδιαβιβαστή (νορεπινεφρίνης), που βοηθά τα νευρικά κύτταρα να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, έδειξαν ότι τα πειραματόζωα εμφάνισαν βελτίωση στις εγκεφαλικές λειτουργίες τους. Το φάρμακο, κατά τους ερευνητές, είχε άμεσο μεν αποτέλεσμα, αλλά η ευεργετική επίδρασή του, προς το παρόν, δεν διήρκεσε πολύ.

Ορισμένα φάρμακα που ήδη κυκλοφορούν, για την καταπολέμηση της κατάθλιψης και της ανικανότητας συγκέντρωσης, επίσης στοχεύουν στην αύξηση του επιπέδου της νορεπινεφρίνης στον ιππόκαμπο του εγκεφάλου.

Ο Σαλεχί εξέφρασε την ελπίδα ότι θα υπάρξουν πλέον νέες έρευνες για την πιθανή αξιοποίηση αυτών των φαρμάκων σε πάσχοντες από το σύνδρομο Ντάουν.

Παχαίνει το «γρήγορο» φαγητό

Η κατανάλωση φαγητού "στο πόδι" δεν είναι καλή ιδέα για όσους -και όσες- θέλουν να χάσουν κιλά, καθώς μια νέα ελληνική επιστημονική έρευνα διαπιστώνει ότι η γρήγορη κατάποση της τροφής περιορίζει την απελευθέρωση συγκεκριμένων ορμονών στο στομάχι, οι οποίες κάνουν τον άνθρωπο να νιώθει χορτάτος, με συνέπεια να θέλει να φάει κι άλλο.

Η έρευνα, υπό τον δρα Αλέξανδρο Κόκκινο του Λαϊκού Νοσοκομείου Αθηνών, πρόκειται να δημοσιευτεί στο "Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism" (Περιοδικό Κλινικής Ενδοκρινολογίας και Μεταβολισμού", σύμφωνα με τη βρετανική "Τέλεγκραφ" και το Live Science. Η μελέτη αφορούσε ένα μικρό δείγμα 17 ενηλίκων ανδρών.

Σύμφωνα με την έρευνα, η ανεπαρκής παραγωγής των ορμονών λόγω του γρήγορου φαγητού δεν στέλνει το μήνυμα στον εγκέφαλο ότι είναι ώρα να σταματήσει να τρώει. "Η προειδοποίηση που μας έδιναν όταν ήμασταν παιδιά να μην καταβροχθίζουμε το φαγητό μας, γιατί θα παχύνουμε, ίσως έχει στην πραγματικότητα μια εξήγηση σε επίπεδο φυσιολογίας", δήλωσε ο δρ Κόκκινος.

Στη μελέτη, οι εθελοντές έφαγαν ένα περίπου κυπελλάκι παγωτού (300 ml) σε δύο διαδοχικές φάσεις, η πρώτη διάρκειας πέντε λεπτών και η δεύτερη 30 λεπτών. Οι ερευνητές πήραν δείγματα αίματος σε διάφορα χρονικά διαστήματα κατά τις επόμενες τρεισήμισι ώρες και διαπίστωσαν ότι όταν οι άνθρωποι έτρωγαν αργά, είχαν υψηλότερα επίπεδα δύο ορμονών (πεπτιδίων PYY και GLP-1) που απελευθερώνονται στο στομάχι μετά το φαγητό και στέλνουν στον εγκέφαλο το σήμα του κορεσμού ("είμαι χορτάτος"). Έτσι, όσοι έτρωγαν αργά, ένιωθαν πιο γρήγορα και πιο εύκολα χορτασμένοι σε σχέση με όσους έτρωγαν γρήγορα.

Ανακάλυψη για τη στυτική δυσλειτουργία

Αμερικανοί επιστήμονες δημιούργησαν στο εργαστήριο τεχνητό ιστό που αντικατέστησε πλήρως και με επιτυχία τον στυτικό ιστό στο γεννητικό όργανο αρσενικών κουνελιών. Το επίτευγμα δημιουργεί ελπίδες ότι θα καταστεί εφικτό στο μέλλον να αποκαθίσταται πλήρως η λειτουργικότητα σε ανδρικά γεννητικά όργανα που έχουν υποστεί βλάβες λόγω τραυματισμού ή ασθένειας.

Η ανακάλυψη έγινε από ερευνητές του Ινστιτούτου Αναγεννητικής Ιατρικής του πανεπιστημίου Wake Forest της Νέας Καρολίνα υπό τον καθηγητή ουρολογίας Άντονι Ατάλα και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PNAS της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, σύμφωνα με το BBC και το πρακτορείο Ρόιτερ.

Οι επιστήμονες διευκρίνισαν ότι θα χρειαστούν περαιτέρω μελέτες πριν η τεχνική εφαρμοστεί σε ανθρώπους, είπαν όμως ότι οι ενδείξεις είναι άκρως ενθαρρυντικές για όσους έχουν πρόβλημα στο γεννητικό όργανό τους λόγω ανωμαλίας εκ γενετής, καρκίνου του πέους, τραυματισμού ή σε ορισμένες περιπτώσεις στυτικής δυσλειτουργίας. Η αποκατάσταση της βλάβης σε τέτοιες περιπτώσεις είναι μέχρι σήμερα πολύ δύσκολη, λόγω της πολυπλοκότητας της δομής και λειτουργίας του ιστού στη συγκεκριμένη περιοχή.

Διάφορες τεχνικές έχουν δοκιμαστεί ως τώρα, όπως η χρήση προσθετικών από σιλικόνη, όμως η επιτυχία τους ήταν περιορισμένη. Οι συγκεκριμένοι αμερικανοί ερευνητές, σε προηγούμενη έρευνά τους, είχαν πετύχει να δημιουργήσουν στο εργαστήριο μικρά τμήματα στυτικού ιστού κουνελιών που εμφάνιζαν κατά 50% λειτουργικότητα. Όμως τώρα προχώρησαν παραπέρα, δημιουργώντας πια έναν απολύτως λειτουργικό εξελιγμένο ιστό. Η όλη εργασία τούς πήρε 18 χρόνια για να ολοκληρωθεί.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ως "σκαλωσιά" το πέος ενός κουνελιού από όπου αφαιρέθηκαν όλα τα ζωντανά κύτταρα και έμεινε μόνο ο χόνδρος. Στη συνέχεια πήραν μυικά και ενδοθηλιακά κύτταρα από τον στυτικό ιστό, τα πολλαπλασίασαν στο εργαστήριο και τα εμφύτευσαν στη "σκαλωσιά". Τα μυικά κύτταρα αναδημιούργησαν το σπογγώδη ιστό και τα ενδοθηλιακά κύτταρα τα αιμοφόρα αγγεία του πέους. Το αναγεννημένο γεννητικό όργανο ήταν σε θέση να λειτουργεί περίπου σε ένα έως ενάμιση μήνα - προς μεγάλη χαρά των πειραματόζωων που προηγουμένως είχαν υποστεί την αφαίρεση του δικού τους οργάνου.

Οι μετέπειτα έλεγχοι έδειξαν ότι η πίεση του αίματος στα αιμοφόρα αγγεία του εργαστηριακού ιστού ήταν φυσιολογική και ότι το αίμα έρρεε ομαλά στο εσωτερικό του γεννητικού οργάνου και απομακρυνόταν ομαλά μετά τη στύση. Όταν τα αρσενικά κουνέλια με τον τεχνητό ιστό ζευγαρώθηκαν με θηλυκά, παράχθηκε σπέρμα σε οκτώ από τις 12 περιπτώσεις, ενώ τέσσερα θηλυκά κουνέλια γονιμοποιήθηκαν.

Η νέα τεχνική -που διαρκεί περίπου έξι εβδομάδες- φέρνει πιο κοντά τη δημιουργία άλλων πολύπλοκων οργάνων όπως το ήπαρ, χρησιμοποιώντας κύτταρα του ίδιου του ασθενούς, γεγονός που προσδίδει σημαντικό πλεονέκτημα, καθώς το σώμα αναγνωρίζει το εμφύτευμα ως δικό του και δεν το απορρίπτει.

Οι γιατροί σέβονται λιγότερο τους παχύσαρκους ασθενείς

Αν κάποιοι το έχουν αισθανθεί, μάλλον δεν ήταν η ιδέα τους. Οι γιατροί έχουν λιγότερο σεβασμό για τους παχύσαρκους ασθενείς τους, από ό,τι για όσους έχουν κανονικό βάρος, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα.

Η μελέτη, που έγινε από ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς υπό την καθηγήτρια Mέρι Χάιζινγκα και δημοσιεύεται στο ιατρικό περιοδικό "Journal of General Internal Medicine", εγείρει το ερώτημα αν αυτή η αντιμετώπιση των παχύσαρκων από τους γιατρούς επηρεάζει μακροπρόθεσμα τις προοπτικές της υγείας των ασθενών.

Η έρευνα διαπίστωσε ότι όσο μεγαλώνει ο δείκτης σωματικής μάζας του ασθενούς, τόσο μειώνεται ο σεβασμός του γιατρού γι' αυτόν. Ο δείκτης προκύπτει από τη διαίρεση του βάρους κάποιου σε κιλά με το τετράγωνο του ύψους του σε μέτρα (τα άτομα με δείκτη 25 έως 29,9 θεωρούνται υπέρβαρα, ενώ αυτά με δείκτη άνω του 30 παχύσαρκα).

Σύμφωνα με την μελέτη, οι παχύσαρκοι ασθενείς συχνά παραπονούνται ότι οι γιατροί δεν τους δίνουν πραγματική σημασία και ότι ανήκουν σε μια υποδεέστερη κατηγορία ασθενών σε σχέση με όσους έχουν φυσιολογικό βάρος, σε σημείο μάλιστα που ορισμένοι παχύσαρκοι ασθενείς αποφεύγουν τελείως, αν είναι δυνατό, τις επαφές με γιατρούς και νοσοκομεία.

Όπως έχουν δείξει και προηγούμενες έρευνες, όταν οι γιατροί σέβονται τους ασθενείς τους, τότε τους δίνουν περισσότερες και καλύτερες πληροφορίες για τις παθήσεις τους. Η νέα μελέτη υπογραμμίζει ότι οι γιατροί πρέπει να συνειδητοποιήσουν και να ενημερωθούν ότι έχουν αυτή την προκατάληψη κατά των παχύσαρκων ανθρώπων, ώστε να αναπροσαρμόσουν κατάλληλα τη συμπεριφορά τους, για να μην κάνουν πια διακρίσεις.