Το πάχος μικραίνει τον εγκέφαλο!

Επιστήμονες υποπτεύονται ότι τα πολλά παραπανίσια κιλά που αποκτούν αρκετοί άνθρωποι μετά τα 50 τους χρόνια, επιδρούν στο μέγεθος του εγκεφάλου και μάλιστα σε ορισμένες περιοχές που συνδέονται με τις γνωσιακές ικανότητες. Από τα αποτελέσματα ερευνών που έχουν στα χέρια τους, εικάζουν ότι τα περιττά κιλά της μέσης ηλικίας προκαλούν μερικά χρόνια αργότερα γεροντική άνοια, καθώς η πάθηση αυτή συνδέεται με τη συρρίκνωση του εγκεφάλου.

Σύμφωνα με την επιστημονική επιθεώρηση «Νew Scientist», οι περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με γνωσιακές λειτουργίες, έχουν μικρότερο μέγεθος στους ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας που είναι υπέρβαροι συγκριτικά με τους συνομηλίκους τους που έχουν καταφέρει να διατηρήσουν το φυσιολογικό σωματικό τους βάρος.

Με άλλα λόγια, ο εγκέφαλος ενός υπέρβαρου ανθρώπου φαίνεται σαν να είναι έως και 16 χρόνια πιο γερασμένος απ΄ ό,τι ο αντίστοιχος εγκέφαλος ενός άλλου ανθρώπου που έχει την ίδια ηλικία και, βεβαίως, λιγότερα κιλά.

Εδώ και αρκετό καιρό οι επιστήμονες είχαν ενδείξεις ότι η παχυσαρκία στη μέση ηλικία συνδέεται με την εκδήλωση άνοιας μερικές δεκαετίες αργότερα. Με τη σειρά της, η γεροντική άνοια στους υπέρβαρους ηλικιωμένους ανθρώπους συνοδεύεται από εμφανή συρρίκνωση του μεγέθους του εγκεφάλου.

Η εικόνα αυτή που είχαν σχηματίσει οι ειδικοί, έγινε πιο σαφής προσφάτως με τη χρήση εξελιγμένων απεικονιστικών τεχνικών του εγκεφάλου, οι οποίες έδειξαν ποιες περιοχές του μυαλού μας δέχονται τα ισχυρότερα χτυπήματα από την παχυσαρκία της μέσης ηλικίας.

Η μελέτη

Ο δρ Πολ Τόμσον από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες είχε υποβάλει μαζί με τους συνεργάτες του 100 ανθρώπους σε ανίχνευση εγκεφάλου στο πλαίσιο μιας έρευνας που έκαναν. Ύστερα από 5 χρόνια, ο ίδιος ειδικός επέλεξε 94 από τους ανθρώπους αυτούς, οι οποίοι είχαν συμπληρώσει το 70ό έτος της ηλικίας τους, προκειμένου να διερευνήσει τον συσχετισμό πάχους- εγκεφάλου.

Οι άνθρωποι που επιλέχθηκαν ήταν πνευματικά υγιείς και δεν έπασχαν από κάποιου είδους διαταραχές. Στη συνέχεια οι Αμερικανοί ειδικοί πήραν τις παλιές εικόνες με την απεικόνιση του εγκεφάλου των ανθρώπων, και τις μετέτρεψαν σε τρισδιάστατους χάρτες. Από την εξέτασή τους φάνηκε ότι οι άνθρωποι που είχαν παραπανίσια σωματική μάζα διέθεταν κατά μέσο όρο και μικρότερο εγκέφαλο.

Ειδικότερα, διαπίστωσαν ότι ο εγκέφαλος των ανθρώπων αυτών παρουσίαζε συρρικνωμένους πρόσθιους εγκεφαλικούς λοβούς και κροταφικούς λοβούς, οι οποίοι διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην ικανότητα σχεδιασμού και απομνημόνευσης. Βεβαίως, κανείς δεν ξέρει αν οι άνθρωποι αυτοί θα εκδηλώσουν αργότερα γεροντική άνοια, όμως το σίγουρο είναι ότι ο μικρότερος σε μέγεθος εγκέφαλος είναι δηλωτικό στοιχείο μιας καταστροφικής διαδικασίας που μπορεί να εξελιχθεί σε άνοια.

Η ομάδα του Πολ Τόμσον διαπίστωσε επίσης ότι ο εγκέφαλος των 51 υπέρβαρων ανθρώπων που εξέτασε, ήταν κατά 6% μικρότερος από των άλλων που είχαν φυσιολογικό βάρος, ενώ ο εγκέφαλος των 14 ανθρώπων που ήταν παχύσαρκοι, ήταν 8% μικρότερος συγκριτικά με των άλλων ανθρώπων.

«Ο εγκέφαλος των υπέρβαρων ανθρώπων έδειχνε 8 χρόνια μεγαλύτερος από τον εγκέφαλο εκείνων που ήταν λιπόσαρκοι και των παχύσαρκων ανθρώπων έδειχνε 16 χρόνια μεγαλύτερος», επισημαίνει ο δρ Τόμσον.

Ο διαβήτης

Τα υψηλά επίπεδα ινσουλίνης και ο διαβήτης τύπου 2, φαίνεται πως συνεπικουρούν την τάση για παχυσαρκία και αποτελούν παράγοντες κινδύνου για την απώλεια εγκεφαλικού ιστού και την εκδήλωση άνοιας.

Ο δρ Π. Τόμσον θεωρεί ότι καθώς αυξάνει το σωματικό βάρος του ανθρώπου, μεγαλώνουν ταυτόχρονα οι πιθανότητες να βουλώσουν οι αρτηρίες οι οποίες με τη σειρά τους μειώνουν την παροχή αίματος και οξυγόνου στα εγκεφαλικά κύτταρα.

Αυτό σε συνδυασμό με τη μείωση των «επιδόσεων» του μεταβολισμού θα μπορούσε να επιφέρει τον θάνατο των εγκεφαλικών κυττάρων και τη συρρίκνωση του εγκεφάλου.

Η ροή του αίματος κρατά τα ηνία της υγείας του μυαλού

Η σωματική άσκηση που βελτιώνει την υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος και της ροής του αίματος φαίνεται ότι προστατεύει τις περιοχές του εγκεφάλου που έχουν συρρικνωθεί εξαιτίας της παχυσαρκίας.

Όπως μάλιστα φάνηκε από τα πρώτα αποτελέσματα αδημοσίευτης έρευνας των ειδικών του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, η κοπιαστική σωματική άσκηση μπορεί να περισώσει σχεδόν την ίδια ποσότητα εγκεφαλικού ιστού με αυτήν που θα καταστραφεί εξαιτίας της παχυσαρκίας. Αυτό καταδεικνύει ότι είναι η ροή του αίματος που κρατά τα ηνία της υγείας του εγκεφάλου.

«Και καθώς αυτές οι περιοχές του εγκεφάλου υφίστανται την πιο σημαντική αναδιάρθρωση στη διάρκεια της ενήλικης ζωής, ίσως να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες σε οποιεσδήποτε αλλαγές συμβούν στον εφοδιασμό τους με οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά», επισημαίνει ο δρ Τόμσον από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας.

Η άλλη άποψη

Ωστόσο υπάρχει και η άλλη άποψη, η οποία υποστηρίζει ότι η συρρίκνωση του εγκεφάλου είναι εκείνη που προκαλεί την παχυσαρκία και όχι το αντίθετο.

Η δρ Ντέμπορα Γκούσταφσον από το Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ στη Σουηδία- η οποία είχε διαπιστώσει με έρευνά της πριν από μερικά χρόνια ότι οι υπέρβαρες γυναίκες διέθεταν λιγότερο εγκεφαλικό ιστό από εκείνες που είχαν φυσιολογικό σωματικό βάρος- διατηρεί τις αμφιβολίες της.

Θεωρεί ότι η ατροφία του εγκεφάλου στους πρόσθιους και κροταφικούς λοβούς, οι οποίοι εκτός των άλλων ελέγχουν τη διατροφική συμπεριφορά και τον μεταβολισμό, μπορεί να ευνοεί την απόκτηση σωματικού βάρους. «Δεν έχουμε στη διάθεσή μας μακροχρόνια δεδομένα για να ξέρουμε αν η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα!».